Tính tiền sử dụng đất ở TPHCM: Cơ quan vênh nhau, người dân chịu thiệt

Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường đã chỉ ra rằng giữa quyết định số 79 của UBND TPHCM và văn bản số 10640 của Cục Thuế TPHCM tồn tại sự không nhất quán trong cách hiểu và thực hiện, dẫn đến việc người dân phải chịu thiệt hại.

Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường, đơn vị có vai trò góp ý xây dựng Luật Đất đai 2024, đã có văn bản gửi UBND TPHCM yêu cầu các cơ quan thuế tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định trong quyết định 79. Điều 3 của quyết định này nêu rõ: Nếu cơ quan nhà nước đã nhận hồ sơ của người sử dụng đất trước khi quyết định 79 có hiệu lực, giá đất để tính nghĩa vụ tài chính sẽ áp dụng theo quy định tại thời điểm nộp hồ sơ.

Đồng thời, tại Điều 5 cũng quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong việc thực hiện quyết định này. Dù có những hướng dẫn chi tiết từ quyết định 79, nhưng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường ghi nhận rằng đã xảy ra sự bất nhất trong thực hiện từ phía cơ quan thuế.

Nhiều hồ sơ nhà đất của người dân, bao gồm hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất nộp trước ngày 31/10, sẽ được tính giá đất theo quy định tại thời điểm hồ sơ được tiếp nhận. Theo quyết định 79, khi chuyển mục đích sử dụng đất, tiền sử dụng đất sẽ được tính dựa trên bảng giá đất trong quyết định số 02 và hệ số điều chỉnh giá đất (hệ số K) theo quy định.

Viện này chỉ ra rằng quyết định 79 đã đưa ra hướng dẫn rất rõ ràng trong điều hành các chính sách mới về đất đai 2024. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy có sự không đồng nhất trong cách thực hiện từ phía cơ quan thuế, dẫn đến nhiều người dân phải khiếu nại vì bị tính sai tiền sử dụng đất và số tiền này cao hơn nhiều so với cách tính phù hợp theo quyết định 02 và quyết định 56.

Căn cứ theo công văn số 10640 của Cục Thuế TPHCM, hướng dẫn cho các chi cục thuế quận, huyện về thời điểm tính nghĩa vụ tài chính rất có thể không tương thích với quy định trong quyết định 79. Đồng thời, phương pháp tính tiền sử dụng đất từ phía các chi cục thuế là không nhất quán, gây khó khăn cho người dân.

Cụ thể, Cục Thuế TPHCM áp dụng khoảng thời gian xác định nghĩa vụ tài chính từ thời điểm Nhà nước ban hành quyết định cho phép chuyển mục đích, trong khi quyết định 79 quy định rằng thời điểm quan trọng là thời điểm hồ sơ được tiếp nhận.

Vì vậy, Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND TPHCM cần chỉ đạo Cục Thuế TPHCM thực hiện nghiêm túc các quy định theo quyết định 79. Viện cũng nhấn mạnh nếu có vấn đề trong quá trình triển khai thì cần có chỉ đạo kịp thời để điều chỉnh phù hợp, nhằm tránh sự bất nhất trong chính sách và giải quyết hồ sơ cho người dân một cách công bằng.

Quyết định 79/2024 quy định bảng giá đất mới từ ngày 31/10 đến hết ngày 31/12/2025, tạo nên lo ngại cho nhiều người dân khi họ tranh thủ thực hiện thủ tục nhà đất để tận dụng bảng giá cũ.

Nhiều người dân đều mong muốn hồ sơ của mình sẽ được tính theo bảng giá cũ nếu nộp trước ngày 31/10. Tuy nhiên, việc thực hiện hướng dẫn từ Cục Thuế TPHCM lại không tương đồng với nội dung quyết định 79, dẫn đến nhiều vấn đề phát sinh trong quy trình xử lý hồ sơ.

Khi nhận hồ sơ nộp, các chi cục thuế phải thực hiện theo quy định mới, với thời điểm tính tiền sử dụng đất dựa trên cơ sở Luật Đất đai 2024 và bảng giá đất theo quyết định số 79. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến sự thiệt thòi cho người dân khi mà thời điểm nhận hồ sơ và thời điểm xác định của cơ quan thuế không trùng khớp.

Sự khác biệt trong cách hiểu giữa ngành thuế và người dân đang tạo ra sự bất đồng không nhỏ. Trong khi người dân tin rằng chỉ cần nộp hồ sơ đúng hạn sẽ được tính theo bảng giá cũ, thì ngành thuế lại có cách tiếp cận khác, dẫn đến tình trạng hồ sơ không được xử lý như mong muốn.

Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM, ông Nguyễn Toàn Thắng, đã khẳng định rằng những hồ sơ nộp trước ngày 31/10 sẽ được tính theo bảng giá cũ. Tuy vậy, việc xử lý và luân chuyển hồ sơ sẽ do các cơ quan nhà nước đảm nhiệm và đây cần phải được thực hiện một cách nhất quán.

Thông tin về việc đất tái định cư có phải đóng tiền sử dụng đất theo quy định mới vẫn cần được làm rõ để người dân hiểu và thực hiện đúng theo luật định.