Đề án 1 triệu căn NOXH: Hiệu quả thấp, vướng đủ thứ

Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội (NOXH) trong giai đoạn 2021 - 2030 đang gặp nhiều khó khăn, với chỉ 79 dự án được hoàn thành, tương ứng với 42.414 căn hộ. Nguyên nhân chính gây ra tình trạng này là do những vướng mắc liên quan đến cơ chế, chính sách, quy trình, thủ tục và cách thực hiện, dẫn đến mỗi địa phương áp dụng các phương pháp khác nhau trong việc triển khai dự án.

Ngày 17/11, Tập đoàn Hoàng Quân đã tổ chức sự kiện mang tên “Vì 1 triệu mái ấm gia đình Việt”, nhấn mạnh trách nhiệm xã hội và cam kết đồng hành cùng chính phủ trong việc nâng cao nhà ở cho người dân. Ông Trương Anh Tuấn, Chủ tịch Tập đoàn, khẳng định sẽ hỗ trợ những người lao động và những người có thu nhập thấp trong việc ổn định cuộc sống.

Chương trình “Vì 1 triệu mái ấm gia đình Việt” mong muốn thông tin đến người dân về những chính sách nhân văn của Chính phủ nhằm hiện thực hóa giấc mơ có nhà ở cho mọi người. Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TPHCM (HoREA), nhà ở xã hội hiện là một chính sách thiết thực nhất. Tuy nhiên, theo thống kê từ Bộ Xây dựng, chương trình này chỉ mới thực hiện được 10% và ở TPHCM, tỷ lệ này thậm chí chỉ chưa đến 2%.

Chuyên gia TS Cấn Văn Lực đã chỉ ra rằng dù đã có sự chú ý đối với nhà ở xã hội, nhưng nhu cầu vẫn chưa được đáp ứng đầy đủ. Theo dự báo, trong giai đoạn 2021 - 2030, nhu cầu về NOXH là khoảng 1,1 triệu căn nhưng chỉ có 0,4 triệu căn được đáp ứng. Tình hình triển khai dự án NOXH hiện tại chỉ mới có 79 dự án hoàn thành, đạt 4% so với kế hoạch, với 131 dự án đã khởi công và 412 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư.

Để giải quyết vấn đề, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam Nguyễn Văn Đính nhấn mạnh rằng, mặc dù đã cải thiện nhiều quy định pháp lý và tạo điều kiện cho việc phát triển NOXH, nhưng vẫn còn nhiều "điểm nghẽn" cần tháo gỡ, đặc biệt là về lãi suất. Ông kêu gọi sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương trong việc giảm rào cản tiếp cận cho các doanh nghiệp xây dựng.

TS Cấn Văn Lực cũng nêu rõ rằng, cơ chế, chính sách và quy trình thực thi vẫn còn gặp khó khăn ở nhiều địa phương, khiến cho việc phát triển NOXH không được đồng bộ. Nguồn tài chính cho NOXH chủ yếu đến từ các gói hỗ trợ tạm thời, chưa có giải pháp lâu dài và bền vững cho việc phát triển nhà ở thương mại phù hợp với nhu cầu.

Ngoài ra, nhiều địa phương chưa thực sự chú tâm vào việc phát triển NOXH và chưa dành quỹ đất hợp lý trong quy hoạch đô thị để xây dựng loại hình nhà ở này. Ông Lực cho rằng cần có những chính sách cụ thể để tháo gỡ các vướng mắc liên quan đến quy hoạch và quỹ đất.

Vấn đề lợi nhuận của các dự án NOXH cũng cần được xem xét. Mức lợi nhuận tối đa 10% tổng chi phí đầu tư không đủ hấp dẫn để thu hút các doanh nghiệp tham gia xây dựng. Nhiều khó khăn khác như quy trình thanh tra, kiểm tra phức tạp cũng đang cản trở sự phát triển của các dự án NOXH.

Để cải thiện tình hình, ông Lực đề xuất các địa phương cần chủ động hơn trong việc tạo quỹ đất cho NOXH và thực hiện nghiêm quy hoạch, cũng như nâng cao chất lượng công trình nhà ở xã hội. Ông kêu gọi cần xem xét các dự án đã vướng mắc để tìm phương án hợp lý chuyển đổi công năng nhằm tiết kiệm nguồn lực.

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, nhấn mạnh rằng việc phát triển NOXH gặp nhiều khó khăn hơn việc đầu tư vào phân khúc nhà ở thương mại. Ông kỳ vọng Bộ Xây dựng và Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ có các biện pháp rõ ràng để hỗ trợ các địa phương trong việc phát triển NOXH một cách hiệu quả hơn trong tương lai.