Kinh tế đô thị chiếm 70% GDP cả nước, động lực tăng trưởng mới tìm ở đâu?

Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam - Châu Á 2024 lấy chủ đề “Đô thị thông minh – Kinh tế số - Phát triển bền vững” diễn ra trong hai ngày 2-3/12 tại Hà Nội. Sự kiện được tổ chức bởi Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) và Sở Thông tin và Truyền thông Thành phố Hà Nội.

Hội nghị thu hút sự tham gia của ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội; ông Phan Tâm, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, cùng hơn 700 đại biểu từ 28 tỉnh thành trên cả nước và 18 quốc gia khác nhau. Sự kiện còn có sự tham gia của các chuyên gia và doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin.

THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN KINH TẾ ĐÔ THỊ

Thành phố thông minh đang trở thành một xu hướng nổi bật trong phát triển đô thị toàn cầu và khu vực. Việt Nam là một trong những quốc gia dẫn đầu xu hướng này, ghi nhận nhiều thay đổi tích cực liên quan đến chính sách, môi trường đầu tư và tiến trình nghiên cứu, triển khai các ứng dụng thực tiễn tại nhiều địa phương.

Theo thống kê, hiện có 48/63 tỉnh, thành phố tại Việt Nam đã thực hiện các dự án thành phố thông minh. Trong số đó, 14 tỉnh, thành phố đã phê duyệt đề án phát triển trước khi có Đề án 950, 20 tỉnh thành phê duyệt sau đó và 16 tỉnh thành đang trong quá trình lập đề án cho phát triển này.

Một số địa phương đã giao cho các thành phố trực thuộc thực hiện phát triển thông minh như một cách thử nghiệm trước khi áp dụng rộng rãi toàn tỉnh.

Tính đến tháng 12/2023, Việt Nam có tổng cộng 902 đô thị với tỷ lệ đô thị hóa đạt khoảng 42,7%, tương đương với mức độ đô thị hóa của châu Á, và khu vực đô thị đóng góp khoảng 70% GDP cả nước. Theo Chủ tịch Hiệp hội VINASA, Nguyễn Văn Khoa, thách thức hiện tại là cần tìm kiếm động lực phát triển mới trong bối cảnh chính trị, kinh tế và công nghệ liên tục thay đổi.

Ông Nguyễn Văn Khoa cho rằng kinh tế số, công nghệ hiện đại và kinh tế xanh là những giải pháp khả thi cho tương lai. Kinh tế số không những thúc đẩy việc chuyển đổi số cho các ngành công nghiệp truyền thống mà còn giúp phát triển bền vững và bảo đảm môi trường. Các ngành công nghiệp mới như sản xuất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và công nghệ ô tô đang trở thành điểm mạnh của Việt Nam.

Ông Khoa cũng nhấn mạnh rằng dù gặp nhiều thử thách, Hà Nội đã tìm ra phương thức tiếp cận sáng tạo nhằm phát triển bền vững và gia tăng hạnh phúc cho người dân. Những thành tựu nổi bật của Hà Nội bao gồm: mạng lưới hạ tầng 5G với 12.000 trạm BTS, kết nối cáp quang tới 100% hộ gia đình, 1,1 triệu tài khoản trên iHanoi và 5,4 triệu hồ sơ sức khỏe được kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia.

TĂM THU THU HÚT NGUỒN LỰC PHÁT TRIỂN THÀNH PHỐ THÔNG MINH

Tại hội nghị, ông Nguyễn Việt Hùng, Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội, trình bày về đề án “Xây dựng Thành phố Hà Nội thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, cùng các nguồn lực và giải pháp cần thiết cho việc phát triển đô thị thông minh tại Hà Nội, như một tấm gương cho các tỉnh thành khác.

Để phát triển thành phố thông minh, Hà Nội đã đưa ra hàng loạt giải pháp trong lĩnh vực kinh tế, đầu tư, quy hoạch, nhân lực, khoa học công nghệ, hợp tác quốc tế và truyền thông.

Giải pháp đầu tiên là phát triển kinh tế số và dịch vụ thông minh, với mục tiêu biến Hà Nội thành trung tâm dịch vụ hàng đầu trong các lĩnh vực tài chính, thương mại điện tử, du lịch và giáo dục số. Ứng dụng công nghệ như AI, Big Data, IoT sẽ được ưu tiên nhằm cải thiện chất lượng dịch vụ.

Giải pháp thứ hai là phát triển khu công nghệ cao và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi các khu công nghiệp thành các khu vực sáng tạo nhằm nâng cao giá trị sản phẩm và tích hợp công nghệ thông minh trong quản lý, giúp Hà Nội tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Giải pháp thứ ba đề ra mục tiêu phát triển nông nghiệp thông minh và đô thị sinh thái, thông qua việc sử dụng công nghệ nhằm tối ưu hóa sản xuất, bảo vệ môi trường và cung cấp thực phẩm an toàn cho cư dân.

Giải pháp thứ tư tập trung vào phát triển bền vững và bảo vệ môi trường, áp dụng kinh tế tuần hoàn, giảm thiểu ô nhiễm và thích ứng với biến đổi khí hậu. Các chính sách về năng lượng tái tạo và quản lý nguồn tài nguyên nước sẽ được chú trọng triển khai.

Giải pháp cuối cùng liên quan đến phát triển đồng bộ các khu vực kinh tế và thị trường số, với chiến lược phát triển đồng bộ giữa khu vực nhà nước, tư nhân và kinh tế tập thể, đồng thời thúc đẩy các dịch vụ tài chính và ngân hàng trên nền tảng số.

Các đại biểu tham quan các sản phẩm và dịch vụ công nghệ phục vụ cho việc xây dựng thành phố thông minh tại Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam - Châu Á 2024.

Một trong những giải pháp ưu tiên khác là vấn đề tài chính - đầu tư, ông Hùng nhấn mạnh rằng Hà Nội sẽ dành ngân sách cho các dự án phát triển hạ tầng thông tin thành phố thông minh, bảo đảm đủ nguồn lực cho quản lý, vận hành và cập nhật các hệ thống hạ tầng.

“Để phát triển đô thị thông minh hiệu quả, Hà Nội sẽ cần xây dựng cơ chế tài chính linh hoạt hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ, giảm thiểu rủi ro đầu tư và tối ưu hóa sự tham gia của khu vực tư nhân trong các dự án này,” ông Hùng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, thành phố sẽ rà soát và cập nhật các chính sách tài chính nhằm thu hút đầu tư từ cả khu vực công và tư nhân. Các mô hình đầu tư công tư (PPP) kiểu như BOT, BOOT sẽ được xem xét áp dụng để giảm áp lực ngân sách nhà nước và thu hút nguồn lực từ khu vực tư nhân và quốc tế.

Thông qua việc hoàn thiện cơ chế bảo lãnh cho các nhà đầu tư tư nhân tham gia vào các dự án có độ rủi ro cao, Hà Nội sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự tham gia của các nhà đầu tư chiến lược.

Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội cho biết thành phố sẽ phát triển các mô hình tài chính thông minh nhằm huy động tiền từ xã hội với các công cụ tài chính như trái phiếu thông minh và tài trợ cộng đồng. Điều này sẽ giúp tối ưu hóa nguồn vốn đầu tư và giảm phụ thuộc vào ngân sách nhà nước.

Đặc biệt, các sản phẩm và dịch vụ tài chính sẽ được thiết kế đặc biệt cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã và hộ gia đình. Xây dựng thanh toán không dùng tiền mặt và phát triển dịch vụ tài chính thông minh sẽ là phần quan trọng trong chiến lược thúc đẩy kinh tế số cho thành phố thông minh.

Trong nỗ lực thúc đẩy các hình thức hợp tác công tư, thành phố sẽ nghiên cứu áp dụng các mô hình phổ biến trên thế giới như nhượng quyền khai thác và thiết kế - xây dựng - vận hành. Các hình thức này sẽ nâng cao hiệu quả quản lý, cải thiện chất lượng dịch vụ công và giảm bớt gánh nặng chi phí cho ngân sách nhà nước.

Hà Nội cũng sẽ tập trung vào đổi mới sáng tạo và đầu tư mạo hiểm, khuyến khích đầu tư mạo hiểm với sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để phát triển công nghệ tiên tiến cho đô thị thông minh, từ đó thúc đẩy sự sáng tạo trong quản lý và vận hành đô thị, cũng như giảm thiểu rủi ro cho các nhà đầu tư tham gia vào các dự án mới đầy thách thức.