Tiếp tục đề xuất đánh thuế bất động sản thứ hai

Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam tiếp tục nêu ra đề xuất đánh thuế đối với bất động sản thứ hai và các dự án bỏ hoang, trong bối cảnh giá bất động sản không ngừng tăng và chưa có dấu hiệu khả quan về việc giảm giá, đặc biệt trong phân khúc chung cư.

Theo thống kê từ VARS, chỉ số giá chung cư tại Hà Nội và TP HCM trong quý II đã ghi nhận mức tăng 58% và 27% so với cùng kỳ năm 2019. Phân khúc trung cấp đang ngày càng trở nên khan hiếm, với hơn 80% số căn hộ mới được mở bán có giá vượt 50 triệu đồng mỗi mét vuông. Một số dự án chung cư có mức giá cao lên đến hàng chục ngàn USD mỗi mét vuông.

Giá của các căn hộ cũ cũng không kém phần "nóng." Nhiều căn hộ đã qua sử dụng hàng chục năm vẫn được giao bán với giá cao gấp 2-3 lần so với mức giá lúc được phát mại. Phân khúc biệt thự, liền kề và đất nền tại các vùng ven cũng ghi nhận tình trạng tăng giá, do một số nhóm đầu tư tạo ra sự khan hiếm giả mạo nhằm trục lợi.

Ông Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch VARS cho biết, hiện tại hệ thống pháp luật chưa có quy định đủ mạnh để kiểm soát và ngăn chặn hiện tượng đầu cơ, găm giữ đất để đẩy giá. Việc mua bán, chuyển nhượng không được kiểm soát đã trở thành nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng "sốt đất" ở nhiều khu vực. Những nhà đầu cơ thường mua đất mà không có ý định sử dụng nhằm chờ thời điểm giá tăng để bán, điều này tạo ra sự thiếu hụt giả và lợi nhuận cao.

Ông Đính cho rằng, việc nghiên cứu áp dụng thuế bất động sản là một nhiệm vụ cấp thiết để điều tiết thị trường. Ông nhấn mạnh rằng không nên bỏ qua chính sách này chỉ vì thấy khó khăn trong việc thực hiện.

Chuyên gia kinh tế đã đề xuất chính sách thuế bất động sản áp dụng cho hai nhóm đối tượng là người sở hữu căn nhà thứ hai và những chủ sở hữu để đất không sử dụng. Mức thuế có thể gia tăng theo thời gian sở hữu ngắn hạn của người bán, nhằm ngăn chặn tình trạng đầu cơ.

Chẳng hạn, tại Singapore, mức thuế có thể lên đến 16% nếu chủ sở hữu bán nhà trong năm đầu tiên, giảm còn 12% trong năm thứ hai và xuống 8% trong năm thứ ba. Sau năm thứ tư, họ không phải chịu thuế này. Đối với người mua, từ tháng 4 năm 2023, chính phủ Singapore đã nâng mức thuế khi mua bất động sản thứ hai lên 20% và 30% đối với căn nhà thứ ba.

VARS cũng kiến nghị rằng, nếu chủ sở hữu không thực hiện xây dựng dự án sau khi nhận đất cũng sẽ phải chịu thuế đối với bất động sản bỏ hoang. Hàn Quốc đã thực hiện chính sách này với thuế suất 5%, có khả năng tăng lên theo số năm bỏ hoang. Pháp cũng áp thuế nhà bỏ trống với mức 17% giá trị cho thuê năm đầu tiên và tăng lên gấp đôi trong những năm tiếp theo.

Chủ tịch VARS khẳng định rằng việc sử dụng chính sách thuế bất động sản sẽ giúp điều tiết thị trường, giảm thiểu tình trạng đầu cơ và ngăn chặn tình trạng tăng giá nhà đất. Đồng thời, chính sách này còn khuyến khích chủ sở hữu các dự án bỏ hoang chuyển sang cho thuê hoặc bán, từ đó tăng nguồn cung cho thị trường.

Trước đây, việc đánh thuế đối với bất động sản thứ hai không phải là ý tưởng mới. Cách đây 7 năm, chính phủ đã từng đề xuất thực hiện thí điểm đánh thuế này tại TP HCM, nhưng đã không được thông qua do nhiều ý kiến trái chiều cho rằng thời điểm đó chưa phù hợp.

Vào tháng 8 năm 2023, cử tri TP HCM cũng đã đề nghị đánh thuế cao hơn cho nhà thứ hai và các bất động sản bỏ trống. Bộ Tài chính hiện đang nghiên cứu dự án Luật Thuế bất động sản, dự kiến trình Quốc hội vào kỳ họp tháng 10 năm 2024. Tuy nhiên, các đề xuất này vẫn còn nằm trong dự kiến và chưa được thực hiện.

Việc áp dụng công cụ thuế để điều chỉnh thị trường bất động sản gặp phải nhiều thách thức. Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cho rằng, để sử dụng hiệu quả công cụ thuế, đơn vị quản lý cần sớm hoàn thiện cơ sở dữ liệu và thông tin về thị trường bất động sản. Việc xác định căn nhà thứ hai hoặc thứ ba cần phải có mức độ công khai và minh bạch hơn.

Ông Nguyễn Văn Đính cũng nhấn mạnh rằng cần nghiên cứu cẩn thận về mức thuế suất để tránh tình trạng thuế chồng thuế gây áp lực cho người dân, đồng thời cũng không quên rằng những người có điều kiện tài chính có thể tìm cách né thuế thông qua việc chuyển nhượng quyền sở hữu tài sản cho người thân.

Mọi chính sách khi được áp dụng lần đầu đều sẽ gặp phải một số khó khăn, và vấn đề quan trọng là cần cân nhắc giữa lợi ích và thiệt hại. Việc đánh thuế bất động sản cũng không ngoại lệ, điều đáng chú ý là lợi ích thu được sẽ nhiều hơn những hạn chế mà nó đem lại.