Người vay mua nhà chùn bước dù lãi suất hạ nhiệt

Trong bối cảnh hiện tại, anh Huy đang sở hữu 1,5 tỷ đồng nhưng vẫn chưa quyết định vay thêm gần 3 tỷ đồng để mua căn hộ mới, mặc dù có nhiều ưu đãi như chiết khấu lên tới 10% và lãi suất hấp dẫn.

Vợ chồng anh Đặng Huy tại huyện Gia Lâm, Hà Nội đang lên kế hoạch mua một căn hộ hai phòng ngủ trong khu đô thị phía Đông sau nhiều năm sống thuê. Nhờ vào khoản tích lũy và sự hỗ trợ của gia đình, họ hiện có 1,5 tỷ đồng và dự kiến sẽ vay thêm khoảng 1,5 tỷ đồng để sở hữu nhà. Anh Huy định lựa chọn sản phẩm mới để tận dụng ưu đãi chiết khấu và lãi suất, đồng thời trả tiền theo tiến độ.

Vào đầu tháng, khi nghe thông tin về dự án gồm ba tòa tháp cao 37 tầng từ một chủ đầu tư nước ngoài, anh đã liên hệ với môi giới để tìm hiểu thêm. Tuy nhiên, anh thấy rất ngạc nhiên khi giá căn hộ cao hơn 20% so với dự đoán ban đầu. Để có được căn hộ hai phòng ngủ với diện tích 54 m2, gia đình anh cần vay thêm gần 3 tỷ đồng. Mặc dù được hưởng lãi suất 0% đến đầu năm 2027 và chiết khấu 10%, gánh nặng trả nợ vẫn rất lớn cho gia đình có hai con nhỏ.

Tương tự, chị Thu Hoài ở TP Thủ Đức, TP HCM cũng cho biết chị không mặn mà với việc vay tiền để mua nhà thời điểm này, mặc dù vợ chồng chị đã tích cóp gần 2 tỷ đồng. Chị đã tham khảo các mức lãi suất hiện tại, dao động từ 4% đến 6,5% cho khoản vay ngắn hạn từ 3-18 tháng tại ngân hàng quốc doanh. Với các ngân hàng thương mại cổ phần, lãi suất cố định cho 12-18 tháng khoảng 7,2% đến 9,8%, và sau đó lãi suất sẽ tăng lên từ 10% đến 11%. Thế nhưng, việc tìm được sản phẩm nhà ở phù hợp với ngân sách của gia đình chị không hề dễ dàng khi giá cả vẫn ở mức cao. Chị hiểu rằng để sở hữu căn hộ mới với diện tích đủ cho gia đình bốn người cần phải có ngân sách từ 4 tỷ đồng trở lên.

Chị đã tính toán rằng nếu vay 2 tỷ đồng trong vòng 20 năm với lãi suất 8% mỗi năm, vợ chồng chị sẽ phải chi trả gần 22 triệu đồng mỗi tháng, bao gồm gốc và lãi, chưa tính đến khi lãi suất tăng. Khoản chi này chiếm gần một nửa thu nhập hàng tháng của gia đình. Chị Hoài lo lắng về tình hình kinh tế hiện tại và cho rằng việc vay ngân hàng vào lúc này là một quyết định quá sức, vì vậy, vợ chồng chị đã quyết định hoãn kế hoạch mua nhà.

Giám đốc kinh doanh tại một sàn giao dịch bất động sản ở phía Đông Hà Nội chia sẻ rằng trong những năm trước, quý IV thường dồn dập giao dịch do tâm lý "cuối năm mua nhà". Tuy nhiên, năm nay, thị trường trở nên ảm đạm vì hầu hết người dân đều do dự trong việc chi tiền. Dù cho những nhà đầu tư có sẵn nguồn vốn cũng e ngại việc chi trả toàn bộ để mua căn hộ vì giá bất động sản đã tiến sát mức đỉnh, khiến lợi nhuận và khả năng tăng giá bị giảm sút.

Theo một khảo sát mới nhất với gần 11.000 độc giả, gần 40% phản hồi cho biết họ không muốn mua chung cư vào thời điểm này vì giá quá cao, trong khi khoảng 2.500 người khác cho rằng giá bán không hợp lý và họ tiếp tục chọn thuê nhà.

Ông Từ Tiến Phát, Tổng giám đốc Ngân hàng Á Châu (ACB), cho biết lãi suất vay mua nhà cố định trong 5 năm tại ngân hàng này chỉ khoảng 8-8,5%, mức thấp nhất trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, trong 9 tháng đầu năm, dư nợ cho vay mua nhà chỉ tăng chưa đến 10%, thấp hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng 14% của ngân hàng.

Ông Phát cũng nhấn mạnh rằng thị trường bất động sản, nhất là tại TP HCM, vẫn đối mặt với nhiều khó khăn trong việc hoàn thiện thủ tục đầu tư và xây dựng dự án mới. Do đó, nhu cầu lớn nhất trên thị trường hiện nay chủ yếu tập trung vào các giao dịch thứ cấp giữa người dân với nhau.

Giá nhà ở tăng cao đã tạo ra tâm lý e ngại cho những nhà đầu tư và người mua. Ông Phát cho rằng kỳ vọng phục hồi có thể sẽ chuyển sang năm sau.

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, đến hết tháng 9, dư nợ tín dụng bất động sản đạt 3,15 triệu tỷ đồng, chiếm gần 21% tổng dư nợ của nền kinh tế. Trong đó, cho vay kinh doanh bất động sản tăng 16%, trong khi cho vay mua nhà ở chỉ tăng 4,6%. Dù mức tăng này cao hơn 3,5% so với năm ngoái, nó vẫn cho thấy người dân ít có nhu cầu vay mua bất động sản.

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), chỉ ra rằng nhu cầu mua nhà ở các đô thị lớn hiện vẫn cao, nhưng chủ yếu tập trung vào phân khúc bình dân, trong khi phân khúc này gần như đã biến mất tại TP HCM từ năm 2021 và ở Hà Nội từ năm 2023. Tại hai thành phố này, 80% dự án mới mở bán năm nay thuộc nhóm cao cấp trở lên.

Tình hình này đã đẩy giá bất động sản tăng cao, vượt quá khả năng chi trả của đa số người dân. Nhu cầu về nhà ở bình dân vẫn rất lớn, song phân khúc này dường như bị bỏ lại, theo ông Đính.

Ông Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, cũng chia sẻ rằng giá nhà hiện đang ở mức rất cao, bất chấp việc nhiều chủ đầu tư đã đưa ra các chính sách kích cầu và ưu đãi. Ngay cả khi mặt bằng lãi suất cho vay giảm từ 2-3% so với năm ngoái, người dân vẫn gặp khó khăn trong việc chi trả.

"Người dân nhận thấy giá nhà quá cao nên họ quyết định tạm hoãn và chờ đợi sự xuất hiện của sản phẩm giá cả hợp lý hơn," ông Lực cho biết.

Trong tương lai, nguồn cung căn hộ có khả năng cải thiện nhưng phân khúc cao cấp vẫn tiếp tục dẫn dắt thị trường, trong khi phân khúc bình dân tiếp tục trở nên khan hiếm. Dự báo  cho thấy vào năm 2025, Hà Nội sẽ chào đón thêm hơn 30.000 căn hộ mới, trong đó chung cư cao cấp chiếm 64% và hạng sang 36%. Tại TP HCM, nguồn cung căn hộ mới cũng có thể tăng lên đến 12.000 căn vào năm 2025, nhưng chủ yếu vẫn là sản phẩm giá cao. Điều này tiếp tục khiến tình trạng mất cân bằng trên thị trường nhà ở ngày càng nghiêm trọng.

Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không sớm có những biện pháp can thiệp, việc tăng giá bất động sản có thể dẫn đến nhiều hệ lụy cho thị trường và xã hội. Ông Nguyễn Văn Đính khuyến nghị các cơ quan nhà nước cần có những biện pháp để "khơi thông" phân khúc nhà ở thương mại giá bình dân và nhà xã hội, đồng thời các chủ đầu tư cũng cần tập trung nghiên cứu và phát triển sản phẩm phù hợp với khả năng chi trả của người dân, tránh bị lệch pha sang dòng sản phẩm cao cấp và hạng sang.