TP.HCM bàn phương án làm 5 dự án BOT áp dụng Nghị quyết 98

Sở Giao thông vận tải TP.HCM vừa tổ chức hội nghị tham vấn nhằm kiểm tra báo cáo nghiên cứu tiền khả thi cho năm dự án đầu tư xây dựng, nâng cấp và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng hiện tại theo hình thức BOT.

QUÁ TRÌNH TRIỂN KHAI HÌNH THỨC BOT CÒN CHẬM

Năm dự án được đề xuất thực hiện theo mô hình BOT, tất cả đều nằm trên các tuyến đường hiện tại và đã được Ủy ban nhân dân TP.HCM giao cho Sở Giao thông vận tải Thành phố thực hiện theo Nghị quyết 98.

Trong số đó bao gồm: Dự án nâng cấp và mở rộng quốc lộ 13 từ cầu Bình Triệu (quận Bình Thạnh) đến ranh giới tỉnh Bình Dương; dự án mở rộng quốc lộ 1 từ đường Kinh Dương Vương (quận Bình Tân) đến ranh giới tỉnh Long An (huyện Bình Chánh); dự án cải tạo quốc lộ 22 từ nút giao An Sương (quận 12) đến đường Vành đai 3 (huyện Củ Chi); dự án nâng cấp đường trục Bắc Nam từ Nguyễn Văn Linh (quận 7) đến cao tốc Bến Lức - Long Thành (huyện Nhà Bè); và dự án xây dựng cầu đường Bình Tiên từ đường Phạm Văn Chí (quận 6) đến đường Nguyễn Văn Linh (huyện Bình Chánh).

Giám đốc Sở Giao thông vận tải TP.HCM, ông Trần Quang Lâm, cho biết Nghị quyết 98 đã mở ra cơ chế đầu tư theo hình thức BOT cho các tuyến đường cũ, điều này đã được áp dụng trước đó như trong dự án mở rộng xa lộ Hà Nội và nâng cấp quốc lộ 1. Theo ông Lâm, với nhu cầu đầu tư hiện tại, đặc biệt cho các tuyến đường chính, Thành phố cần tích cực mở rộng và nâng cấp theo quy hoạch để đảm bảo kết nối tốt và hiện đại hóa hạ tầng, góp phần vào sự phát triển kinh tế và giảm thiểu ùn tắc cũng như tai nạn giao thông.

Theo các nhà tư vấn, tổng chiều dài mở rộng của 5 dự án dự kiến sẽ đạt 36,5 km, sẽ thu hồi khoảng 20 ha đất và tác động đến hơn 5.000 hộ dân, đặc biệt là tại quốc lộ 13 qua Bình Thạnh, với tổng vốn đầu tư dự kiến hơn 59.000 tỷ đồng.

Cụ thể được chia thành: Dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 13 dài 5,9 km với vốn đầu tư 13.850 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách chiếm 70%. Dự án mở rộng quốc lộ 1 dài 9,6 km với tổng vốn 12.876 tỷ đồng, ngân sách thành phố góp 70%. Dự án nâng cấp mở rộng quốc lộ 22 dài 9,1 km với vốn 7.173 tỷ đồng, ngân sách thành phố chiếm 50%. Dự án đường trục Bắc Nam dài 8 km với tổng vốn 4.473 tỷ đồng, ngân sách cũng góp 50%. Dự án cầu đường Bình Tiên dài 3,2 km với tổng vốn 6.218 tỷ đồng, vốn ngân sách chiếm 54%.

Nút giao An Sương 3 tầng ở điểm đầu quốc lộ 22 ghi nhận nhiều ý kiến từ các chuyên gia.

Ông Lâm cũng nêu rõ đây là các công trình đầu tiên triển khai theo Nghị quyết 98, vì vậy Sở Giao thông vận tải đã đặt mục tiêu hoàn thành báo cáo vào cuối năm nay hoặc đầu năm sau, tiếp tục lập dự án khả thi và sẽ tiến hành đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư vào quý 3 hoặc 4 năm sau.

Nhận định về việc triển khai các dự án BOT, TS. Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98, cho rằng đã quá muộn vì thời gian thử nghiệm Nghị quyết 98 không còn nhiều. Ông nhấn mạnh rằng để thu hút doanh nghiệp tham gia đầu tư, cần thiết không để vòng đời hoàn vốn dự án vượt quá 20 năm. “Thành phố nên xem xét phương án bảo lãnh cho doanh nghiệp trúng thầu phát hành trái phiếu để thực hiện dự án, điều này giúp giảm chi phí tài chính và không phụ thuộc vào vốn ngân hàng,” ông nhấn mạnh và nêu rõ ưu tiên cho những dự án có thể rút ngắn thời gian thi công.

PHƯƠNG ÁN XÂY DỰNG TRÊN CAO HAY MỞ RỘNG ĐƯỜNG HIỆN TẠI VẪN ĐANG GÂY TRANH CÃI

Hiện tại, vấn đề triển khai năm dự án nói trên để mở rộng đường hiện hữu hay xây dựng tuyến trên cao vẫn gây ra nhiều tranh cãi về quy hoạch, thiết kế và phương thức thực hiện.

Lãnh đạo Sở Giao thông vận tải TP.HCM đã gợi ý các nhà đầu tư cần đảm bảo rằng dự án BOT trên đường hiện hữu sẽ phù hợp với lợi ích của cộng đồng, nhà nước và các nhà đầu tư; đồng thời mang lại hiệu quả cho giao thông và xã hội. Ông cũng khuyến nghị các nhà đầu tư áp dụng công nghệ trong thi công nhằm tăng tốc độ thực hiện và giảm thiểu tác động tiêu cực đến giao thông.

Đơn vị tư vấn đã đề xuất phương án xây dựng 5 tuyến đường với các giải pháp kết hợp đường dưới thấp, đường trên cao và các phương thức giao thông khác để tránh tình trạng ùn tắc giao thông trong giờ cao điểm.

Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư không đồng tình với phương án xây dựng đường trên cao do chi phí cao và những vấn đề kỹ thuật phức tạp. Ông Lê Quỳnh Mai, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Đèo Cả, khuyến nghị các dự án BOT hiện hữu nên hạn chế việc xây dựng trên cao; đồng thời ưu tiên nghiên cứu các hầm giao thông, đặc biệt tại các nút giao để đảm bảo tính thẩm mỹ và cảnh quan. Dự án đường trục Bắc Nam kết nối từ Nguyễn Văn Linh tới Bến Lức, Long An cũng được nhấn mạnh là cần được xem xét kỹ lưỡng.

Theo quan điểm của lãnh đạo Công ty Đầu tư Hạ tầng kỹ thuật Thành phố (CII), việc xây dựng đường trên cao rất tốn kém, khoảng 150 tỷ đồng/km, và thường chỉ giải quyết ùn tắc ở 2 đầu mà không giải quyết triệt để tình trạng kẹt xe phía dưới. Họ cho rằng trong giai đoạn đầu, ưu tiên nên dành cho việc nâng cấp và mở rộng những con đường hiện có, sau đó mới xem xét đến xây dựng đường trên cao khi có đủ dữ liệu thực tế.

Về vấn đề tài chính, ông Lê Quỳnh Mai đề xuất duy trì vòng đời dự án là 20 năm và thu phí theo khoảng cách thay vì theo lượt để đảm bảo công bằng cho nhà đầu tư. Ngoài ra, việc giải phóng mặt bằng cũng là một thách thức lớn mà các nhà đầu tư cần phải vượt qua. CII cho rằng chính quyền Thành phố nên đảm bảo rằng 90% công tác giải phóng mặt bằng hoàn tất trước khi nhà đầu tư bắt đầu thi công; bằng không, rủi ro đầu tư sẽ gia tăng.

Lãnh đạo Sở Giao thông vận tải TP.HCM đã cam kết bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư bằng cách đề xuất các cơ chế về doanh thu và đảm bảo tính cạnh tranh công bằng. Điều này sẽ là tiền đề cho các dự án tương lai, giúp đảm bảo sự phát triển bền vững và lâu dài cho hạ tầng giao thông Thành phố trong thời gian tới.