Hiện trạng ga đường sắt Đà Nẵng

Ga Đà Nẵng tọa lạc trên đường Hải Phòng, thuộc quận Thanh Khê, cách ga Hà Nội 791 km về phía bắc và ga Sài Gòn 935 km về phía nam. Đây là ga xe lửa chủ chốt và có ý nghĩa quan trọng trong mạng lưới đường sắt Bắc - Nam.

Nhà ga được xây dựng trong thời kỳ Pháp thuộc và chính thức khánh thành vào năm 1902. Tuy nhiên, sau nhiều lần tu sửa và xây dựng lại, kiến trúc ban đầu đã không còn được lưu giữ. Hiện tại, ga được phân thành ba khu vực chính: ga hàng hóa, ga hành khách và khu vực kỹ thuật.

Gần đây, vào tháng 8, UBND TP Đà Nẵng đã chính thức đề nghị Bộ Giao thông Vận tải xem xét Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi cho dự án di dời ga tới vị trí mới nằm trong phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu, cách vị trí hiện tại khoảng 4,2 km.

Ga Đà Nẵng hiện quản lý tổng diện tích hơn 11,3 ha, chiếm khoảng 1,2% tổng diện tích quận Thanh Khê - khu vực có mật độ dân số cao nhất trong thành phố Đà Nẵng.

Nếu dự án di dời được thực hiện, khu vực ga hàng hóa sẽ được chuyển tới ga Kim Liên, gần đèo Hải Vân, giúp thành phố có cơ hội tái thiết và phát triển khu vực quanh ga Đà Nẵng hiện tại.

Tổng mức đầu tư cho giai đoạn 1 của dự án di dời ga Đà Nẵng dự kiến lên tới 2.290 tỷ đồng, trong đó 780 tỷ đồng dành cho bồi thường giải phóng mặt bằng, và khoảng 1.190 tỷ đồng cho xây dựng và trang thiết bị, thực hiện từ năm 2024 đến năm 2030.

Giai đoạn 2 của dự án sẽ bao gồm việc di dời tuyến đường sắt và xây dựng một nhà ga hành khách mới tại xã Hòa Sơn, huyện Hòa Vang, phục vụ cho đường sắt quốc gia và đường sắt tốc độ cao. Dự kiến, tổng chi phí cho giai đoạn 2 sẽ là hơn 3.810 tỷ đồng, từ nguồn ngân sách nhà nước.

Mỗi ngày có nhiều chuyến tàu hỏa từ ga Hà Nội và ga Sài Gòn tới Đà Nẵng. Đặc biệt, vào tháng 3 vừa qua, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã đánh dấu sự ra mắt của đoàn tàu du lịch trên tuyến Huế - Đà Nẵng, mang tên "Kết nối di sản miền Trung", góp phần nâng cao khả năng kết nối giao thông và du lịch giữa hai địa phương này.

Ga Đà Nẵng được coi là một trong những nhà ga lớn nhất và hiện đại nhất miền Trung. Khi tàu đến ga Đà Nẵng, chúng phải quay ngược vào trung tâm thành phố để trả khách hoặc hàng hóa, sau đó mới tiếp tục hành trình vào Nam hoặc ra Bắc, phải di chuyển thông qua ngã ba Huế. Trong mùa thấp điểm du lịch, từ tháng 9 đến tháng 3 năm sau, lượng hành khách di chuyển bằng đường sắt từ Đà Nẵng đến các địa phương khác sẽ giảm.

Tuyến đường sắt Bắc - Nam đi qua Đà Nẵng dài khoảng 3 km. Ngay trung tâm thành phố, từ ga đến cầu vượt Ngã Ba Huế (dài khoảng 4 km), đường sắt giao cắt với nhiều tuyến đường bộ có mật độ giao thông cao như Lê Độ, Hà Huy Tập, Trần Cao Vân, điều này thường gây ra ùn tắc vào giờ cao điểm.

Tình trạng lối ra vào khu vực đường sắt qua kiệt 144 Hải Phòng ngày càng xuống cấp, không còn được sử dụng và người dân đã lấn chiếm để buôn bán và đậu đỗ ô tô. Thêm vào đó, một số đoạn đường sắt qua đường Ông Ích Khiêm, Lê Độ cũng ít khi được sử dụng.

Vì đường sắt nằm ở trung tâm thành phố và giữa khu dân cư, nhiều người dân thường xuyên băng qua để tiết kiệm thời gian mỗi khi không có tàu đến.

Khu vực nhà ga hiện tại tiếp giáp với nhiều khu dân cư tại trung tâm thành phố. Trước đây, đã có kế hoạch di dời nhà ga lên phường Hòa Khánh Nam và phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu, nhưng do khó khăn trong việc huy động vốn, kế hoạch chưa được thực hiện.

Cửa sắt ngăn cách khu vực tàu và giao thông bên ngoài tại nút giao đường sắt với đường Ông Ích Khiêm - Đống Đa không được khóa, dẫn đến tình trạng nhiều người mở cửa ra vào để nhặt ve chai.

Gần nút giao này, tình trạng buôn bán vỉa hè diễn ra khá phổ biến. Cửa ngăn không tự khóa nên một số người thường xuyên mở ra để vào phía đường sắt gần nhà ga để thu gom ve chai.

Chính quyền thành phố Đà Nẵng hy vọng việc di dời ga đường sắt ra khỏi trung tâm sẽ giảm tải ùn tắc giao thông, tạo quỹ đất cho cải tạo đô thị, đồng thời kết nối các tuyến đường trọng điểm phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội.

Khu vực trước ga Đà Nẵng thường xuyên gặp tình trạng ngập cục bộ trong mùa mưa lớn, gây khó khăn cho việc di chuyển của người dân. Trong một số trận mưa lớn, nhiều phương tiện đã bị chết máy khi qua lại đường Hải Phòng giao với đường Hoàng Hoa Thám.

Dự kiến, TP Đà Nẵng sẽ xây dựng một ga đường sắt mới gần hồ Trung Nghĩa, thuộc phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu. Theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, dự án sẽ được triển khai trong hai giai đoạn. Giai đoạn 1 sẽ xây dựng nhà ga mới có diện tích khoảng 3.000 m2, cao 10 tầng, dành cho hành khách.

Hướng tuyến của đường sắt hiện tại trên địa bàn TP Đà Nẵng sẽ được giữ nguyên. Nhánh đường sắt từ đường vòng Thanh Khê nối về ga Đà Nẵng sẽ được cải tạo thành đường sắt đô thị.

Chính quyền thành phố cũng lên kế hoạch xây dựng quảng trường cho nhà ga kết hợp với công viên hồ Tây, nhằm kết nối giao thông với các khu vực xung quanh. Khu vực công viên và quảng trường sẽ có diện tích khoảng 14.000 m2.