Bộ Xây dựng ra thông tư mới: Doanh nghiệp nói cần thiết, nhưng nhiều lo ngại

Thông tư 10 của Bộ Xây dựng liên quan đến "Quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng" vừa được ban hành và sẽ có hiệu lực từ ngày 16/12 tới. Các doanh nghiệp hiện đang bày tỏ lo ngại về việc thời gian áp dụng quá cấp bách, dẫn đến khó khăn trong việc chuẩn bị.

Ông Lê Nam Hải - Chủ tịch Phân Hội - Hiệp Hội Gốm sứ Việt Nam - nhấn mạnh rằng Thông tư 10 là điều cần thiết và được đông đảo doanh nghiệp ủng hộ. Nhiều quốc gia như Thái Lan, Mỹ và các nước châu Âu đang áp dụng tiêu chuẩn chất lượng tương tự. Việc thiếu quy định rõ ràng trước đây đã dẫn đến việc thị trường Việt Nam bị “xâm chiếm” bởi hàng hóa chất lượng kém, gây ra cạnh tranh không công bằng.

Khi thông tư có hiệu lực, hàng hóa nhập khẩu sẽ phải trải qua quy trình kiểm định nghiêm ngặt, đảm bảo rằng sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng trước khi đến tay người tiêu dùng. Điều này sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và khuyến khích các doanh nghiệp trong nước nâng cao chất lượng sản phẩm, củng cố vị thế trên thị trường.

Dù nhận thức được tầm quan trọng của thông tư, các công ty nhập khẩu vật liệu xây dựng lại gặp nhiều thử thách bởi thời gian áp dụng quá ngắn. Chỉ với hơn ba tuần chuẩn bị kể từ thời điểm ban hành đến lúc có hiệu lực, các doanh nghiệp cho rằng họ khó có thể triển khai quy trình chứng nhận theo yêu cầu.

Đại diện nhiều doanh nghiệp cho biết quy trình này bao gồm các bước như đăng ký hồ sơ, lập kế hoạch đánh giá, kiểm định tại nhà máy sản xuất nước ngoài, lấy mẫu, vận chuyển mẫu về Việt Nam và chờ kết quả đánh giá. Những công đoạn này đều yêu cầu nhiều thời gian, nhân lực, và cần có sự phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chứng nhận được chỉ định. Hiện tại, vẫn thiếu văn bản hướng dẫn cụ thể hoặc danh sách các đơn vị đủ điều kiện thực hiện chứng nhận, để doanh nghiệp có thể lựa chọn.

Do đó, các doanh nghiệp nhập khẩu vật liệu xây dựng đã kiến nghị lùi thời hạn có hiệu lực của Thông tư 10.

Ông Lê Nam Hải cũng chỉ ra rằng nhiều sản phẩm đang trên đường vận chuyển về Việt Nam, và nếu thông tư có hiệu lực ngay từ 16/12/2024, sẽ gặp khó khăn trong việc thông quan, gây ách tắc tại cảng và dẫn đến thiệt hại lớn cho doanh nghiệp về chi phí lưu kho. Chính vì vậy, ông đề xuất Bộ Xây dựng xem xét gia hạn thời gian có hiệu lực để các doanh nghiệp có đủ thời gian chuẩn bị.

Phát biểu trong một cuộc trao đổi với PV Tiền Phong, ông Lê Trung Thành - Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng - cho biết mục tiêu chính của thông tư là quy định về quản lý chất lượng sản phẩm vật liệu xây dựng trong năm quá trình hoạt động. Mục đích là để sàng lọc những sản phẩm, hàng hóa vi phạm chất lượng và xử lý các trường hợp sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, ảnh hưởng đến uy tín và chất lượng công trình.

Theo ông Thành, nhiều ý kiến đề xuất lùi thời hạn thực hiện thông tư chủ yếu xuất phát từ phía các doanh nghiệp nhập khẩu, trong khi các công ty sản xuất, xuất khẩu, và kinh doanh không có đề xuất tương tự.

Trong quá trình xây dựng thông tư, Bộ Xây dựng đã thu thập ý kiến từ nhiều cơ quan, bộ, ngành, địa phương và hiệp hội doanh nghiệp về vật liệu xây dựng. Thông tư đã được công bố rộng rãi trong 60 ngày trên cổng thông tin của Bộ và Chính phủ. Bộ Xây dựng không nhận được ý kiến nào về thời hạn áp dụng thông tư.

“Thông tư 10 đã được ban hành và công bố từ ngày 1/11/2024. Theo đó, có 45 ngày trước khi thông tư có hiệu lực từ 16/12/2024 để các doanh nghiệp nghiên cứu và thực hiện các điều khoản chuyển tiếp. Do đó, các doanh nghiệp nhập khẩu hoàn toàn có đủ thời gian để sử dụng các Giấy chứng nhận hợp quy còn hiệu lực hoặc hoàn tất thủ tục xuất khẩu sản phẩm trước thời hạn”, ông Thành khẳng định.

Ông cũng nhấn mạnh rằng đề xuất lùi thời hạn thực hiện thông tư là không có cơ sở và rằng việc triển khai đúng thời hạn sẽ giúp ổn định thị trường vật liệu xây dựng, nâng cao chất lượng sản phẩm cho người tiêu dùng và thúc đẩy việc sản xuất và tiêu thụ trong ngành.

Vào ngày 1/11/2024, Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư số 10/2024/TT-BXD liên quan đến "Quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng", có hiệu lực thi hành từ ngày 16/12/2024. Đối tượng áp dụng của thông tư bao gồm các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức, cá nhân liên quan đến sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, xuất khẩu và sử dụng sản phẩm vật liệu xây dựng, cũng như các tổ chức đánh giá sự phù hợp và giám định chất lượng sản phẩm.

Trong "Danh mục sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng có khả năng gây mất an toàn nhóm 2 phụ lục II" xác định rằng số 9 cùng số 21 đến số 31 sẽ bắt buộc phải kiểm tra trước thông quan theo phương thức 5 để được phép nhập khẩu tại Việt Nam.