TPHCM làm gì để xây được 93.000 căn nhà ở xã hội?

Vấn đề chính hiện nay là sự thiếu phối hợp nhịp nhàng giữa các sở, ban ngành, cũng như các quận, huyện tại vùng có dự án liền kề nhà ở xã hội. Do đó, cần thiết phải khẩn trương giải quyết các vướng mắc pháp lý và xây dựng quy trình đầu tư đơn giản hóa cho các dự án nhà ở xã hội.

Hiệp hội Bất động sản Hồ Chí Minh (HoREA) đã đưa ra nhiều cơ chế và giải pháp nhằm đạt chỉ tiêu phát triển từ 69.700 đến 93.000 căn nhà ở xã hội trước năm 2030 tại TPHCM. Theo thống kê từ Sở Xây dựng, chỉ trong khoảng thời gian từ năm 2021 đến nay, thành phố chỉ hoàn thành 10 dự án nhà ở xã hội, trong đó có 6 dự án đã hoàn tất, còn 4 dự án đang trong quá trình thi công với tổng cộng gần 6.000 căn. Thành quả này vẫn còn khiêm tốn so với mục tiêu phát triển nhà ở xã hội đã đề ra.

Hiện tại, có 21 doanh nghiệp đã đăng ký đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên những khu đất mà họ tự phát triển. Chủ tịch UBND TPHCM đã cam kết rút ngắn thời gian thực hiện quy trình đầu tư dự án nhà ở xã hội từ hơn 12 tháng xuống còn không quá 6 tháng. Ông cũng trực tiếp chỉ đạo các dự án nhà ở xã hội sẽ được cho thuê nhằm đáp ứng nhu cầu thuê nhà của cán bộ, công chức, cũng như công nhân lao động.

Sở Xây dựng cũng đã công bố danh sách 7 dự án nhà ở xã hội với khoảng 8.000 căn hộ đang mời gọi đầu tư, thu hút nhiều doanh nghiệp bất động sản tham gia, đồng nghĩa với việc có thể tổ chức đấu thầu để chọn nhà đầu tư. Sở cũng giới thiệu 3 mẫu thiết kế cho nhà ở xã hội cao tầng, điều này nhằm giảm thiểu thời gian và công sức cho các nhà đầu tư cũng như cơ quan quản lý nhà nước, từ đó giúp hạ giá thành của nhà ở xã hội.

Tính đến thời điểm hiện tại, 21 doanh nghiệp đã ký kết nguyện vọng đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, với tổng số khoảng 52.000 căn hộ. Trong số này, có 9 doanh nghiệp đã đăng ký xây dựng nhà ở xã hội trên những khu đất thuộc quyền sở hữu của họ, với khoảng 40.000 căn hộ; trong khi đó, 12 doanh nghiệp đang tìm kiếm quỹ đất trên địa bàn thành phố để phát triển thêm 12.000 căn hộ.

Để đạt được mục tiêu xây dựng nhà ở xã hội tại TPHCM vào năm 2030, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, nhấn mạnh sự cần thiết của việc phối hợp đồng bộ giữa các cấp chính quyền và các sở, ban ngành trong việc tháo gỡ khó khăn cho các dự án đã sẵn quỹ đất, đặc biệt là quỹ đất 20% dành riêng cho phát triển nhà ở xã hội.

Nhiều ý kiến cũng đề xuất UBND TPHCM cho phép Sở Xây dựng thực hiện thủ tục phê duyệt chủ trương đầu tư cho các dự án nhà ở xã hội. Ông Châu cho biết, vướng mắc lớn nhất hiện tại chính là sự thiếu đồng bộ trong phối hợp giữa các sở, ban ngành và các quận, huyện. Điển hình là dự án nhà ở xã hội Lê Thành - Tân Kiên, mặc dù đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, nhưng vẫn chưa có giấy phép xây dựng do quy hoạch chi tiết chưa được phê duyệt.

Tương tự, dự án Nhà lưu trú công nhân tại Khu Chế xuất Linh Trung 2 cũng đang gặp các vấn đề trong việc hoàn thành thủ tục để tiến hành xây dựng. Để giảm thiểu thời gian đầu tư và xây dựng, HoREA đã kiến nghị UBND TPHCM chỉ đạo tăng cường sự phối hợp giữa các sở, ban ngành và chính quyền địa phương trong việc giải quyết các khó khăn về pháp lý.

HoREA cũng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét cho phép Sở Xây dựng thực hiện quy trình phê duyệt tương tự như đối với các dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư. Về vấn đề tài chính, HoREA đã ghi nhận đề xuất của Bộ Xây dựng về gói tín dụng ưu đãi 100.000 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu Chính phủ, nhằm phục vụ cho Ngân hàng Chính sách xã hội trong việc giải ngân hỗ trợ người mua và thuê nhà ở xã hội.

Tuy nhiên, một trong những bất cập lớn là trong khoảng thời gian từ nay đến năm 2030, các nhà đầu tư dự án nhà ở xã hội lại không đủ điều kiện để tiếp cận gói vay ưu đãi tại Ngân hàng Chính sách xã hội, do quy định tại khoản 3 Điều 77 Nghị định 100/2024/NĐ-CP. Quy định này đã ảnh hưởng tiêu cực đến chính sách hỗ trợ tài chính cho các nhà đầu tư, gây khó khăn trong thực hiện chương trình phát triển ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội trong giai đoạn 2021 - 2030. Bởi vì, hiện tại, họ chỉ có thể vay từ Ngân hàng Phát triển Việt Nam hoặc các tổ chức tài chính do Ngân hàng Nhà nước chỉ định.

Do đó, HoREA kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét đề xuất Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ bãi bỏ khoản 3 trong Điều 77 Nghị định 100/2024/NĐ-CP, mở ra cơ hội cho các nhà đầu tư dự án nhà ở xã hội tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi tại Ngân hàng Chính sách xã hội.