Tín hiệu khởi sắc trở lại từ mua bán - sáp nhập bất động sản

Thời gian gần đây, số lượng giao dịch mua bán và sáp nhập (M&A) trong lĩnh vực bất động sản, đặc biệt là ở phân khúc nhà ở, vẫn còn hạn chế. Tuy nhiên, các nhà đầu tư đang rất kỳ vọng vào việc Chính phủ sẽ thúc đẩy việc gỡ bỏ các rào cản pháp lý, từ đó giúp thị trường M&A trong lĩnh vực bất động sản hồi phục và phát triển hơn trong tương lai gần.

Trong vòng gần một thập kỷ qua, giá trị chung cư tại Hà Nội đã có những chuyển biến bất ngờ. Theo những dự đoán gần đây, trong khoảng thời gian 3 đến 5 năm tới, mức giá bất động sản tại Hà Nội dự kiến sẽ vẫn giữ vững mặc dù đã có đà tăng lên đáng kể.

Cụ thể, theo báo cáo của KPMG Việt Nam, trong 9 tháng đầu năm 2024, hoạt động giao dịch M&A chủ yếu tập trung trong lĩnh vực bất động sản, chiếm đến 53% tổng giá trị giao dịch trên toàn quốc. Tuy nhiên, trong thời gian qua, số lượng giao dịch nhà ở lớn ghi nhận rất hạn chế, đặc biệt là khu vực TP.HCM.

Mãi đến đầu tháng 10 năm nay, Tập đoàn Bitexco mới công bố thông tin về việc chuyển nhượng toàn bộ 100% vốn góp tại dự án Saigon Glory cho Công ty TNHH Bất động sản Phương Đông Hà Nội.

Theo bà Lê Bình – Tổng Giám đốc Công ty tư vấn Thương vụ ASART, tình trạng giảm sút giao dịch trong lĩnh vực bất động sản phần nào bị ảnh hưởng bởi những yếu tố như giá bất động sản cao, vượt ngoài khả năng tài chính của người mua, cùng với các vấn đề liên quan đến hồ sơ pháp lý và quy trình giao dịch chưa hợp lý.

Nhìn chung, sự thiếu vắng các đối tác nước ngoài trong các thương vụ M&A bất động sản khá rõ nét. Các doanh nghiệp ngoại thường gặp khó khăn trong quá trình hoàn thiện thủ tục pháp lý, dẫn đến hàng loạt giao dịch bị chậm lại. Do đó, họ thường sẽ rà soát lại các dự án và lựa chọn tái cấu trúc nhằm điều chỉnh nguồn vốn đầu tư của mình.

Bà Trần Thị Khánh Linh – Phó Giám đốc Bộ phận Tư vấn Đầu tư của Savills cho rằng, mặc dù nhu cầu của các nhà đầu tư quốc tế luôn cao, họ vẫn đặt ra yêu cầu khắt khe đối với các dự án, bao gồm quy hoạch chi tiết và tình hình cố định về đất đai. Sự chậm trễ trong việc phê duyệt pháp lý đã dẫn đến việc thiếu hụt nguồn cung các dự án nhà ở, đẩy nhà đầu tư nước ngoài chuyển hướng sang các lĩnh vực khác như khu công nghiệp và văn phòng.

Mặc dù giao dịch M&A trong phân khúc nhà ở vẫn ảm đạm trong năm 2024, chưa có nhiều thương vụ lớn nhưng vẫn xuất hiện những dự án thu hút sự chú ý từ các đối tác quốc tế. Một số thương vụ đáng chú ý bao gồm việc Tập đoàn Nishi Nippon Railroad (Nhật Bản) mua lại 25% cổ phần của dự án Paragon Đại Phước và Becamex IDC chuyển nhượng một dự án nhà ở giá trị 553 triệu USD cho Sycamore Limited thuộc CapitaLand Group.

Bà Đặng Thị Kim Oanh, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Kim Oanh Group nhận định rằng, yêu cầu từ các đối tác lớn, đặc biệt là Nhật Bản, đối với các dự án bất động sản rất nghiêm ngặt về mặt pháp lý và vị trí. Để có được những hợp tác này, Kim Oanh Group đã phải đảm bảo quỹ đất đạt yêu cầu, đồng thời cam kết về tiến độ pháp lý.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Đức Tâm, hiện có 66 dự án bất động sản tổng vốn đầu tư khoảng 129.000 tỷ đồng đang gặp khó khăn về pháp lý. Nếu những vấn đề này được tháo gỡ, nguồn vốn lớn sẽ được đưa vào thị trường.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang nỗ lực tháo gỡ những rào cản để thu hút đầu tư. Họ cũng tiếp tục đề xuất hoàn thiện các thể chế pháp lý nhằm thúc đẩy thị trường bất động sản. Mong rằng sự thay đổi này sẽ mang lại đột phá cho thị trường M&A trong năm 2025.

Trong bối cảnh khó khăn của thị trường bất động sản và nền kinh tế toàn cầu, ông Nguyễn Công Ái – Tổng Giám đốc KPMG Việt Nam tin tưởng rằng những động thái tích cực từ Chính phủ sẽ giúp tăng cường hoạt động M&A trong lĩnh vực bất động sản.

Ông Leong Seng - Giám đốc Bộ phận Phát triển Bất động sản Nhà ở của Keppel Việt Nam cũng nhấn mạnh rằng khi các chính sách và quy định được cải thiện, thị trường sẽ chứng kiến sự gia tăng các dự án với tính tuân thủ cao, tạo động lực cho sự phát triển của thị trường M&A tại Việt Nam.