Tiêu dùng và bất động sản Trung Quốc còn ảm đạm

Theo thống kê mới nhất từ Tổng Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS), doanh thu bán lẻ của đất nước trong tháng 11 đã không đạt được kỳ vọng. Doanh số bất động sản, mặc dù có sự cải thiện nhẹ trong tháng này, nhưng dự đoán cả năm có thể chỉ đạt khoảng một nửa so với mức cao nhất cách đây ba năm.

Các dữ liệu này đã khiến cho nhiều bên liên quan kêu gọi chính phủ Bắc Kinh triển khai nhanh chóng các chương trình hỗ trợ nhằm thúc đẩy tiêu dùng và phục hồi thị trường bất động sản, đặc biệt khi Trung Quốc đang đối mặt với những rủi ro về thuế quan, nhất là khi Tổng thống Mỹ Donald Trump chuẩn bị cho nhiệm kỳ thứ hai.

Theo đánh giá từ các chuyên gia, những con số không đồng nhất phản ánh những thử thách mà lãnh đạo Trung Quốc sẽ phải đối mặt trong việc khôi phục nền kinh tế trong thời gian tới.

Trong chiến dịch tranh cử của mình, ông Trump đã tuyên bố khả năng áp đặt thuế suất lên đến 60% hoặc hơn đối với hàng hóa xuất khẩu từ Trung Quốc, điều này có thể buộc Bắc Kinh phải đẩy nhanh quá trình tái cấu trúc nền kinh tế 19 nghìn tỷ của mình. Nền kinh tế Trung Quốc đã bắt đầu xem xét việc chuyển từ mô hình tăng trưởng dựa vào đầu tư tài sản cố định và xuất khẩu sang một nền kinh tế phát triển dựa trên tiêu dùng.

Trong tháng 11, chỉ số sản xuất công nghiệp của Trung Quốc đã tăng 5,4% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn mức tăng 5,3% của tháng trước. Tuy nhiên, doanh thu bán lẻ – một chỉ số quan trọng để đánh giá tiêu dùng nội địa – chỉ tăng 3%, đây là mức tăng thấp nhất trong ba tháng gần đây, và thấp hơn nhiều so với mức tăng 4,8% được ghi nhận vào tháng 11 năm ngoái.

“Các chính sách kinh tế của Trung Quốc thể hiện tính nhất quán trong việc hỗ trợ các nhà sản xuất thay vì người tiêu dùng, mặc dù những tín hiệu suy thoái rõ ràng đang trở nên kéo dài hơn”, ông Dan Wang, một nhà kinh tế độc lập tại Thượng Hải nhận xét. “Sản lượng ngành sản xuất khả năng sẽ tiếp tục tăng, điều này có thể làm sâu sắc thêm vấn đề thừa cung tại Trung Quốc và buộc các doanh nghiệp phải tìm kiếm cơ hội tại thị trường nước ngoài”.

Đầu tư vào tài sản cố định tại Trung Quốc cũng ghi nhận mức tăng chậm lại, chỉ đạt 3,3% trong 11 tháng đầu năm so với 3,4% cùng kỳ năm trước.

Trong những tuần gần đây, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đã bắt đầu thảo luận về kế hoạch kinh tế năm 2025, cho thấy sự nhận thức rõ ràng rằng sự trở lại của ông Trump có thể tạo ra áp lực lớn đối với nền kinh tế đang gặp khó khăn của nước này.

Vào cuối tuần trước, một quan chức từ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) cho biết còn nhiều không gian để giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) ở các ngân hàng. Tuy nhiên, các số liệu về tín dụng công bố vào tuần trước cho thấy rằng động thái nới lỏng RRR gần đây của PBOC không thực sự tạo ra hiệu ứng thúc đẩy tăng trưởng tín dụng như mong đợi.

Nguyên nhân một phần xuất phát từ việc Bắc Kinh vẫn chưa tìm ra giải pháp thoát khỏi cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài, làm giảm niềm tin của người tiêu dùng, khi 70% tiết kiệm của các hộ gia đình chủ yếu nằm trong lĩnh vực bất động sản.

Giá nhà mới trung bình tại 70 thành phố lớn của Trung Quốc trong tháng 11 đã giảm 6,1% so với cùng kỳ năm trước, mức giảm này nhẹ hơn so với 6,2% trong tháng 10. Trong khi đó, giá nhà đã qua sử dụng ghi nhận mức giảm 8,5%.

Doanh số bất động sản thương mại – chủ yếu là nhà ở nhưng cũng bao gồm các tòa nhà văn phòng – trong 11 tháng đầu năm ghi nhận giảm 19,2%, đạt 8,51 nghìn tỷ nhân dân tệ (tương đương 1,17 nghìn tỷ USD). Doanh thu tháng 11 đạt 827 tỷ nhân dân tệ, tăng 1% so với cùng kỳ năm trước và 3,7% so với tháng 10 sau khi Bắc Kinh ban hành nhiều chính sách nới lỏng như giảm lãi suất cho vay thế chấp.

“Tháng 11 đã chứng kiến những dấu hiệu tích cực hơn từ thị trường bất động sản”, ông Fu Linghui, người phát ngôn NBS cho biết.

Dù giá nhà mới ghi nhận mức giảm thấp nhất trong 17 tháng trở lại đây, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng vẫn chưa thể khẳng định rằng đây là dấu hiệu của sự phục hồi.

Các nhà phân tích cũng cho rằng, nếu doanh số trong tháng 12 không có sự thay đổi lớn so với năm trước, tổng doanh thu bất động sản của Trung Quốc trong cả năm sẽ chỉ đạt khoảng 9,6 nghìn tỷ nhân dân tệ, giảm gần một nửa so với mức cao 18,2 nghìn tỷ nhân dân tệ đạt được vào năm 2021 và là mức thấp nhất kể từ năm 2016.

Theo đánh giá của nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc, Lynn Song tại ING, việc ổn định thị trường bất động sản – lĩnh vực từng chiếm đóng góp khoảng 25% vào tổng kinh tế – sẽ là nhiệm vụ tối quan trọng nếu Bắc Kinh muốn duy trì mức tăng trưởng khoảng 5% vào năm tới.

Một khảo sát gần đây từ hãng tin Reuters với các chuyên gia dự báo rằng kinh tế Trung Quốc sẽ đạt mức tăng trưởng 4,5% trong năm tới, do chịu tác động từ chính sách thuế quan của Mỹ và cuộc khủng hoảng bất động sản vẫn đang tiếp tục gây sức ép lên nền kinh tế.

Ngày 16/12, Moody’s Ratings đã nâng dự báo GDP cho năm 2025 của Trung Quốc lên 4,2%, từ mức 4% trước đó.

Tại Hội nghị Kinh tế Trung ương (CEWC) diễn ra tuần trước, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã cam kết hướng tới mức tăng trưởng bền vững thông qua một loạt thay đổi trong chính sách như tăng trần thâm hụt tài khóa, phát hành thêm trái phiếu chính phủ, giảm lãi suất và hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc.

“Các đề xuất chính sách mới sẽ có tác động đáng kể và sẽ được điều chỉnh cụ thể vào kỳ họp Quốc hội thường kỳ vào tháng 3 tới”, ông Han Wenxiu, phó chánh văn phòng Ủy ban Tài chính và Kinh tế Trung ương Trung Quốc cho biết thêm.

Ông cũng nhấn mạnh rằng những đề xuất này sẽ có “sự thay đổi lớn” so với những năm trước, với chính sách tài khóa dự kiến sẽ chủ động hơn, trong khi chính sách tiền tệ sẽ chuyển từ trạng thái “thận trọng” đã được áp dụng từ năm 2009 sang “nới lỏng vừa phải”.