Tham nhũng, tiêu cực, sai phạm ở một số lĩnh vực xây dựng, đất đai, khoáng sản còn diễn biến phức tạp

Ngày 26/11, Ủy ban Nhân dân đã nhận báo cáo từ Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong về công tác phòng, chống tham nhũng trong năm 2024. Giá trị tài sản cần thu hồi từ các vụ án tham nhũng và tiêu cực vẫn còn rất lớn.

Tổng Thanh tra Chính phủ, ông Đoàn Hồng Phong cho hay, qua quá trình thanh tra đã phát hiện nhiều hành vi vi phạm. Cụ thể, đã kiến nghị xử lý hành chính đối với 7.629 tập thể và 8.714 cá nhân; chuyển 372 vụ việc cho cơ quan điều tra. Qua giải quyết các khiếu nại, tố cáo, có 392 người đã được đề nghị xử lý và 25 vụ việc đã được gửi đến cơ quan điều tra. Kiểm toán Nhà nước cũng đã kiến nghị xử lý tài chính số tiền lên đến 48.670,38 tỷ đồng.

Về tình hình phát hiện và xử lý các hành vi tham nhũng, ông Phong cho biết, lực lượng Công an Nhân dân đã thụ lý 1.538 vụ án, với tổng số 3.897 bị can liên quan đến tội tham nhũng. Đến nay, 856 vụ án đã được đề nghị truy tố với 2.686 bị can. Cơ quan Điều tra hình sự Bộ Quốc phòng đã điều tra 23 vụ án, đề nghị truy tố 11 vụ với 57 bị can.

Ông Đoàn Hồng Phong đã trình bày báo cáo về nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng trong năm 2024.

Viện kiểm sát Nhân dân các cấp đã tiếp nhận và giải quyết 1.186 vụ án, trong đó 1.006 vụ đã hoàn tất giải quyết, liên quan đến 3.242 bị can.

Các Tòa án Nhân dân đã hoạt động tích cực, xử lý sơ thẩm 1.154 vụ với 3.201 bị cáo liên quan đến các tội danh tham nhũng; trong đó, đã xét xử 917 vụ với tổng số 2.418 bị cáo.

Tổng số án cần thi hành liên quan đến tham nhũng, kinh tế lên tới 12.877 vụ, trong đó 10.944 vụ có đủ điều kiện thi hành, và 9.211 vụ đã được thi hành xong.

Đánh giá về công tác phòng chống tham nhũng, Tổng Thanh tra nhấn mạnh rằng năm 2024, các cấp lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã đặc biệt quan tâm chỉ đạo, đặc biệt là Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống tham nhũng tiêu cực. Các bộ, ngành và địa phương cũng đã thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ với quyết tâm chính trị cao, mang lại nhiều kết quả đáng ghi nhận, tạo dấu ấn tích cực trong xã hội.

Tuy nhiên, ông Phong cũng thừa nhận rằng tiến trình khắc phục những hạn chế trong các cơ chế, chính sách vẫn còn chậm so với yêu cầu thực tế. Một số biện pháp phòng ngừa tham nhũng chưa được thực hiện một cách toàn diện. Tình trạng né tránh trách nhiệm vẫn tồn tại, gây khó khăn trong công tác xử lý. Giá trị tài sản cần thu hồi trong các vụ án tham nhũng, tiêu cực còn tồn đọng rất lớn.

Trong năm 2025, ông Phong cam kết sẽ nâng cao trách nhiệm của các phòng ban, tổ chức, địa phương. Đồng thời, tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, quyết tâm chấn chỉnh tình trạng làm việc cầm chừng và né tránh trách nhiệm trong cán bộ, đảng viên.

Tiến độ xác minh, điều tra, truy tố và xét xử các vụ án tham nhũng nghiêm trọng cần được đẩy nhanh hơn nữa, nhằm khắc phục tình trạng "tham nhũng vặt" và tình trạng "trên nóng, dưới lạnh".

Nhiều trường hợp chỉ được phát hiện tài sản lớn không rõ nguồn gốc sau các cuộc khám xét của cơ quan điều tra.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội, bà Lê Thị Nga, đã đánh giá những nỗ lực trong năm 2024 từ chính phủ trong việc tăng cường các biện pháp phòng ngừa tham nhũng.

Tuy vậy, bà cũng cho rằng tình trạng vi phạm về công khai, minh bạch trong tổ chức và hoạt động vẫn diễn ra ở nhiều nơi. Kết quả chuyển đổi vị trí công tác nhằm phòng ngừa tham nhũng ở một số địa phương vẫn còn khiêm tốn.

Việc kiểm soát tài sản và thu nhập của những người có chức vụ vẫn bị hạn chế, với nhiều trường hợp tài sản lớn được phát hiện chỉ sau khi có khám xét từ cơ quan điều tra.

Theo bà Nga, tình trạng nhũng nhiễu đối với người dân và doanh nghiệp vẫn chưa được khắc phục triệt để. Thực tiễn cho thấy sự né tránh, đùn đẩy trách nhiệm trong thi hành công vụ vẫn tồn tại.

Bà Nga nhấn mạnh rằng trong năm 2024, có sự chuyển biến rõ nét trong công tác thanh tra và kiểm toán. Qua thanh tra, kiểm toán đã có nhiều trường hợp vi phạm được kịp thời chấn chỉnh và xử lý. Hơn nữa, đã có những vụ việc được chuyển sang cơ quan điều tra với dấu hiệu phạm tội rõ ràng.

Mặc dù vậy, bà cũng lưu ý rằng vẫn có cán bộ thanh tra lợi dụng chức vụ để làm trái công vụ, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Việc chậm ban hành kết luận thanh tra vẫn tiếp diễn ở nhiều đơn vị.

Kết quả từ việc phát hiện, xử lý tham nhũng và thu hồi tài sản tham nhũng trong năm 2024 đạt nhiều tiến bộ. Công tác này ngày càng quyết liệt hơn, xử lý triệt để các vụ việc tồn đọng và mới phát sinh, đặc biệt là các vụ án được dư luận hết sức quan tâm.

Cùng với đó, đã có nhiều biện pháp để thu hồi tài sản bị chiếm đoạt trong các vụ án tham nhũng, kinh tế; lượng tài sản thu hồi trong năm nay đã tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, bà Nga cũng chỉ ra rằng công tác phát hiện, xử lý tham nhũng còn hạn chế. Việc tự kiểm tra và phát hiện tham nhũng chưa có nhiều chuyển biến tích cực. Chất lượng và tiến độ giải quyết của một số vụ án chưa đạt yêu cầu.

Bên cạnh đó, tình trạng tồn đọng tài sản trong các vụ án tham nhũng vẫn lớn; nhiều tài sản có tranh chấp chưa được làm rõ, gây khó khăn cho công tác thi hành án. Tình trạng vi phạm quy định về phòng chống tham nhũng của cán bộ trong các cơ quan tiến hành tố tụng diễn ra còn nhiều.

Tình trạng tham nhũng, tiêu cực ở một số lĩnh vực vẫn nghiêm trọng, diễn ra phức tạp. Những sai phạm lớn trong các lĩnh vực như quy hoạch, xây dựng, và quản lý tài sản công đang nổi lên.

Bà Nga cho biết, những sai phạm trên cho thấy sự buông lỏng trong quản lý và trách nhiệm của một số cá nhân, nhất là người đứng đầu. Việc kiểm tra và giám sát sự thi hành quyền lực chưa được chú trọng đúng mức.

Thêm vào đó, công tác khắc phục tình trạng cán bộ né tránh trách nhiệm còn chậm, với nhiều hạn chế trong công tác phòng chống tham nhũng vẫn chưa tìm ra giải pháp hiệu quả.

Bà Nga đề nghị Chính phủ cần tổng kết và nhận diện những tồn tại, đồng thời đưa ra giải pháp đột phá để đối phó hiệu quả với tình trạng tham nhũng.