Người mua nhà ở xã hội sắp được 'bơm' vốn ưu đãi?

Bộ Xây dựng đang tiến hành xin ý kiến của các bộ, ngành liên quan về dự thảo Nghị quyết nhằm cung cấp nguồn vốn ưu đãi cho phát triển nhà ở xã hội, với quy mô khoảng 100.000 tỷ đồng thông qua việc phát hành trái phiếu Chính phủ. Đây là lần đầu tiên Bộ Xây dựng đề xuất việc sử dụng trái phiếu để hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội.

Bước sang năm 2025, dự kiến cần khoảng 16.500 tỷ đồng cho mục tiêu phát triển nhà ở xã hội. Theo thông tin từ Bộ Xây dựng, nghị quyết này hướng tới mục tiêu đảm bảo nguồn vốn cho việc xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho các đối tượng thu nhập thấp, công nhân trong khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030. Sáng kiến này nhằm xóa bỏ khó khăn về chỗ ở cho những người có hoàn cảnh khó khăn, đồng thời đóng góp vào việc ổn định an ninh xã hội và an sinh xã hội.

Để thực hiện Đề án xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng ước tính cần tổng vốn lên đến 500.000 tỷ đồng. Do đó, Bộ đang đề xuất một gói tín dụng ưu đãi trị giá 100.000 tỷ đồng để Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay cho việc mua, thuê mua, xây dựng hoặc cải tạo nhà ở xã hội.

Lãi suất áp dụng cho gói tín dụng ưu đãi 100.000 tỷ đồng sẽ được quyết định bởi Thủ tướng Chính phủ đối với các hộ nghèo trong từng giai đoạn cụ thể. Thời hạn giải ngân gói tín dụng này sẽ kéo dài cho đến khi toàn bộ số vốn được giải ngân, nhưng không quá ngày 31/12/2030.

Dự kiến, ngân sách sẽ được phân bổ theo từng năm như sau: khoảng 16.500 tỷ đồng cho năm 2025, 2026, 2027, 2028, 2029 và khoảng 17.500 tỷ đồng cho năm 2030.

Để thực hiện gói tín dụng này, Bộ Xây dựng đã đề xuất Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính xem xét và đánh giá khả năng phát hành trái phiếu một cách chi tiết để có vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện cho vay mua, thuê mua, xây dựng và cải tạo nhà ở xã hội.

Theo dự thảo, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ, ngành liên quan để phân bổ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ dành cho phát triển nhà ở xã hội. Trong quá trình thẩm định các dự án hạ tầng khu công nghiệp, cần xem xét quỹ đất được dành riêng cho nhà ở công nhân theo quy định của Luật Nhà ở.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng cũng đề xuất Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội để giải quyết những khó khăn trong việc triển khai chương trình cho vay hỗ trợ nhà ở xã hội một cách hiệu quả.

Ngân hàng Chính sách xã hội sẽ xây dựng đề án phát hành trái phiếu có sự bảo lãnh của Chính phủ, sau đó gửi hồ sơ đề nghị đến Bộ Tài chính để trình Thủ tướng phê duyệt, nhằm cấp bảo lãnh cho việc phát hành trái phiếu và quản lý nguồn vốn theo quy định.

Bộ Tài chính cùng Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ ưu tiên phân bổ 100.000 tỷ đồng cho các dự án phát triển nhà ở xã hội và hỗ trợ người mua nhà.

Các địa phương cũng cần có những cơ chế và giải pháp cụ thể để rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến lập, phê duyệt dự án, giao đất, cho thuê đất và các bước đầu tư xây dựng, nhằm khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp trong việc triển khai dự án, qua đó giúp tạo ra nguồn cung cho thị trường nhà ở xã hội.

Hiện tại, Bộ Xây dựng đã có những đề xuất liên quan đến việc áp dụng gói nhà ở xã hội thông qua việc phát hành trái phiếu. Hiện tại, nhà ở xã hội đang sử dụng hai nguồn vốn là gói 120.000 tỷ đồng từ các ngân hàng thương mại và nguồn từ Ngân hàng Chính sách xã hội theo Nghị định 100.

Theo thông báo từ Bộ Xây dựng, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho vay đầu tư mua nhà ở xã hội hiện đang có lãi suất thấp hơn từ 1,5 - 2% so với lãi suất vay thương mại bình quân của bốn ngân hàng thương mại nhà nước. Tuy nhiên, sau hơn một năm triển khai, tỷ lệ giải ngân của gói này vẫn rất thấp do lãi suất và điều kiện vay chưa thực sự phù hợp với người thu nhập thấp và công nhân.

Hiện nay, lãi suất cho gói vay này đang ở mức 7%/năm đối với chủ đầu tư và 6,5%/năm với người mua nhà. Đến cuối quý III năm nay, tổng dư nợ của gói tín dụng này chỉ đạt khoảng 1.783 tỷ đồng, trong đó có 15 dự án đã ký hợp đồng tín dụng với tổng cam kết 4.200 tỷ đồng, nhưng tất cả vẫn ở mức dư nợ 1.633 tỷ đồng.

Cùng với đó, có 68 dự án chưa ký hợp đồng tín dụng trong chương trình 120.000 tỷ đồng, chủ yếu do nhà đầu tư không có nhu cầu vay hoặc chưa đáp ứng đủ điều kiện vay.

Về phía người mua nhà, tính đến cuối quý III, gói 120.000 tỷ đồng đã giải ngân khoảng 150 tỷ đồng cho 12 dự án.

Trong khi đó, lãi suất vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội hiện đang là 6,6%/năm, mức này cũng được xem là cao so với khả năng chi trả của nhiều hộ gia đình.