Giải ngân vốn đầu tư công không thể chậm hơn nữa

Dự án tuyến đường Hàng Điều tại thành phố Vũng Tàu đang được triển khai gấp rút để đảm bảo tiến độ. Theo thông tin từ Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Trần Quốc Phương, thời gian còn lại để thực hiện hoàn tất kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công là một tháng cho thi công và một tháng cho giải ngân. Tuy nhiên, nhiều dự án vẫn đang gặp phải các khó khăn.

Khó khăn lớn nhất hiện nay liên quan đến vật liệu xây dựng cho các công trình giao thông, xuất phát từ hàng loạt quy định pháp lý như luật khoáng sản, cấp phép khai thác, cũng như các vấn đề giải phóng mặt bằng, bồi thường, xác định giá đất và chính sách tái định cư. Tình trạng đùn đẩy trách nhiệm và né tránh cũng làm trì hoãn quá trình này.

Chính phủ đã nhận diện những vấn đề này và đang tiến hành thành lập các đoàn công tác để thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động giải ngân vốn đầu tư công.

Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, trong vòng 10 tháng đầu năm 2024, tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công chỉ đạt mức 52,29%, thấp hơn khoảng 4% so với tỷ lệ của cùng kỳ năm trước (56,7%). Điều này cho thấy các bộ ngành và địa phương cần có những hành động khẩn trương hơn để đẩy nhanh tiến độ.

Gần đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã chủ trì cuộc họp giữa hai tổ công tác để kiểm tra và xử lý những khó khăn trong việc giải ngân vốn đầu tư công cho năm 2024, với sự tham gia của đại diện từ 26 bộ, ngành và địa phương.

Một số bộ và địa phương trong hai tổ công tác này có tỷ lệ giải ngân vẫn thấp hơn mức trung bình cả nước, chẳng hạn như tại Tổ công tác số 4 có 5 bộ và 3 địa phương, và trong Tổ công tác số 7, hai tỉnh như Kon Tum và Lâm Đồng cũng có tỷ lệ giải ngân không đạt yêu cầu.

Đáng lưu ý, các thành phố lớn như Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Hưng Yên đang thúc đẩy mạnh mẽ để giải ngân vốn đầu tư công trước thời điểm cuối năm. Tại Hồ Chí Minh, tỷ lệ giải ngân chỉ đạt khoảng 22% vào cuối tháng 10/2024, thấp hơn nhiều so với kế hoạch đã đặt ra.

Với tổng mức đầu tư hơn 79.263 tỷ đồng cho năm 2024, thành phố Hồ Chí Minh cần phải giải ngân hơn 62.000 tỷ đồng trong vòng chưa đầy 2 tháng, đây thực sự là một thách thức rất lớn để đạt được mục tiêu 95% kế hoạch giải ngân trong năm nay.

Tại Quảng Ninh, Chủ tịch UBND tỉnh Cao Tường Huy thông báo rằng tỷ lệ giải ngân trong 10 tháng đầu năm chỉ đạt 35% theo kế hoạch HĐND giao, thấp hơn 9,6% so với cùng kỳ năm 2023.

Báo cáo từ Bộ Tài chính cho thấy còn 33 bộ, ngành và 22 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình toàn quốc. Việc tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công là yếu tố then chốt để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong quý cuối năm, với mục tiêu đạt mức tăng trưởng GDP khoảng 7%.

Để hoàn thành mục tiêu giải ngân 95% kế hoạch vốn đầu tư công, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang đề xuất nhiều giải pháp cho Thủ tướng Chính phủ trong việc chỉ đạo và thúc đẩy quá trình này.

Gần đây, Thủ tướng đã ban hành Công điện số 115/CĐ-TTg, yêu cầu các bộ, cơ quan và địa phương áp dụng các biện pháp linh hoạt và hiệu quả để đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng còn lại của năm. Thủ tướng nhấn mạnh cần chú trọng vào việc kiểm tra, giám sát để kịp thời xử lý các điểm nghẽn trong quá trình thực hiện.

Về phía các tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh kêu gọi các sở, ban, ngành và chủ đầu tư triển khai các biện pháp sáng tạo, quyết liệt trong chỉ đạo và điều hành để đạt được hiệu quả cao nhất trong giải ngân vốn.

Các địa phương cũng cần đẩy mạnh giải phóng mặt bằng, đảm bảo kinh phí cho bồi thường và giải phóng mặt bằng các khu vực đủ điều kiện, cũng như thi công các khu tái định cư để sớm bàn giao mặt bằng cho các công trình.

Tại Hồ Chí Minh, việc điều chỉnh Kế hoạch đầu tư công năm 2024 nhằm phù hợp với tình hình thực tế của các dự án cũng là rất cần thiết, giúp tối ưu hóa nguồn vốn và đảm bảo tiến độ thực hiện.

Cùng với những giải pháp hiện tại, Dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi) cũng đang được thảo luận tại Quốc hội nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc giải ngân vốn đầu tư công trong năm tới. Nhiều nội dung mới sẽ được đưa vào luật, gồm phân cấp và cải cách quy trình đầu tư để giải quyết các vấn đề tồn đọng trong quá khứ.

“Với tinh thần đổi mới, chúng tôi muốn tăng cường tính linh hoạt trong quản lý và thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn. Các vấn đề cần được xử lý ngay trong Dự thảo Luật sẽ giúp giải phóng nguồn lực đầu tư và hỗ trợ đạt kết quả cao nhất trong xây dựng kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2026-2030”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.