Chính sách nhà ở xã hội đang thay đổi khá nhiều

Tại tọa đàm mang tên: “Phát triển nhà ở xã hội trong bối cảnh chính sách mới” do Báo Đại biểu Nhân dân chủ trì, các chuyên gia đã đánh giá rằng Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực từ 1/8/2024 cùng với Nghị định 100/2024/NĐ-CP về triển khai và quản lý nhà ở xã hội đang có nhiều điều chỉnh mới mẻ, nhằm tháo gỡ các khó khăn hiện tại, giúp hạn chế các vấn đề bất cập trong việc phát triển và quản lý loại hình nhà ở này.

Ông Hà Quang Hưng, Phó cục trưởng Cục Phát triển nhà ở và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), đã nhấn mạnh rằng Nghị định 100/2024/NĐ-CP đã dành riêng một chương để quy định chi tiết về trình tự thủ tục đầu tư dự án nhà ở xã hội. Mục đích của quy định này là đưa ra hướng dẫn rõ ràng từ các bước đầu tiên như đề xuất chủ trương, phê duyệt quy hoạch cho đến khi dự án hoàn thành.

Đại diện từ Bộ Xây dựng cho hay, trước đây, quy trình thực hiện dự án nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội, khá phức tạp với khoảng 32 bước khác nhau. Những bước này chịu tác động từ nhiều luật khác nhau như Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Xây dựng, và nhiều luật khác, dẫn đến tình trạng không đồng bộ trong các địa phương. Tuy nhiên, Nghị định 100/2024/NĐ-CP đã chỉ rõ thứ tự thực hiện các bước, giúp rút ngắn thời gian và làm rõ trách nhiệm.

Ông Hưng bày tỏ hy vọng rằng quy định mới sẽ thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, cho phép địa phương dễ dàng hướng dẫn cho các nhà đầu tư thực hiện dự án theo quy trình thống nhất và minh bạch. Điều này không chỉ giúp cơ quan chức năng triển khai công việc hiệu quả hơn mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư.

Nghị định này cũng đã giao trách nhiệm cho UBND cấp tỉnh trong việc lập quy hoạch đô thị, yêu cầu dành đủ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội, đảm bảo đáp ứng đúng nhu cầu dân cư. Sự xác định nhu cầu này sẽ được thực hiện trong chương trình phát triển nhà ở do cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Ngoài ra, Nghị định còn quy định về nghĩa vụ của các nhà đầu tư dự án nhà ở thương mại trong việc dành quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội. Theo quy định mới, việc phân chia đất phải dựa trên nhu cầu và điều kiện của từng địa phương, không còn yêu cầu chung cho tất cả các dự án như trước.

Thậm chí, Nghị định còn quy định rằng trong trường hợp thực hiện đấu thầu chọn nhà đầu tư cho dự án nhà ở xã hội, nếu có sử dụng chỉ tiêu về giá bán, các nhà đầu tư sẽ không cần phải thực hiện thủ tục thẩm định. Ông Hưng khẳng định rằng đã có sự giảm tải rõ rệt trong các thủ tục hành chính.

Theo TS. Hoàng Văn Cường, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, các chính sách về nhà ở xã hội đã có nhiều biến chuyển tích cực, tập trung xoay quanh những vấn đề đang gặp phải. Ông hy vọng rằng khi các điểm nghẽn được giải quyết, cơ hội để phát triển nhà ở xã hội sẽ được cải thiện, giúp người dân tiếp cận nhà ở dễ dàng hơn.

Để bảo đảm việc triển khai diễn ra suôn sẻ, Bộ Xây dựng đã tổ chức các hội nghị hướng dẫn quy định mới trực tiếp và trực tuyến cho các địa phương. Bên cạnh đó, Bộ cũng sẽ tiếp tục có những định hướng cụ thể nhất để các vùng triển khai đúng luật.

Tuy nhiên, một số địa phương vẫn chưa kịp ban hành các văn bản quy phạm pháp luật liên quan, và Bộ ngành đã ra công văn yêu cầu các địa phương khẩn trương hoàn tất. Điều này nhằm tạo cơ sở cho các bên liên quan áp dụng chính sách hiệu quả trong thực tiễn.

Ông Trương Anh Tuấn, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Đầu tư Địa ốc Hoàng Quân, nhìn nhận rằng mặc dù các chính sách đã cải thiện nhiều, song vẫn tồn tại những “khoảng trống” trong thực thi. Đặc biệt, đối với việc phát triển nhà ở xã hội cho thuê, ông cho rằng cần có một chính sách mạnh mẽ hơn từ Chính phủ để hỗ trợ, đặc biệt về nguồn vốn cho doanh nghiệp.

Ông Tuấn cũng chỉ ra rằng, mặc dù cơ chế đã được nới lỏng, giúp người dân dễ dàng tiếp cận nhà ở xã hội hơn, song quá trình thực hiện vẫn gặp nhiều trở ngại. Cụ thể, cán bộ tín dụng tại các chi nhánh thường e ngại bị thanh tra, khiến họ yêu cầu quá nhiều điều kiện, làm khó khăn cho người vay.

Từ những trải nghiệm thực tế của công ty trong lĩnh vực phát triển nhà ở xã hội, ông Tuấn khẳng định chưa bao giờ thấy sự hỗ trợ mạnh mẽ như hiện nay. Việc các quy định mới được thông qua và đi vào cuộc sống sẽ là sức mạnh lớn cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, ông mong muốn các cơ quan có thẩm quyền tiếp tục lắng nghe ý kiến từ những đơn vị thực thi để hoàn thiện các quy định đối với nhà ở xã hội.