Các nước đánh thuế để ngăn đầu cơ nhà đất thế nào

Anh vừa quyết định tăng thuế mua nhà thứ hai thêm 3% so với mức thuế thông thường, trong khi Singapore áp dụng mức thuế cao hơn, với 20% cho căn nhà thứ hai và 30% cho căn thứ ba.

Gần đây, Bộ Xây dựng đã gửi báo cáo đến Văn phòng Chính phủ nhằm chỉ ra lý do vì sao giá bất động sản tăng cao. Trong báo cáo, Bộ đề nghị áp dụng thuế đối với những cá nhân sở hữu và sử dụng nhiều bất động sản nhằm kiềm chế tình trạng đầu cơ và giao dịch trong thời gian ngắn để thu lợi. Đề xuất này được đưa ra giữa bối cảnh thị trường bất động sản và nhà ở đang gia tăng liên tục từ đầu năm.

Theo thông tin từ Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Chi vào ngày 27/9, Bộ Tài chính đã đồng tình với đề xuất này và sẽ tiến hành nghiên cứu để áp dụng mức thuế đối với những người sở hữu nhiều bất động sản. Giải pháp này không phải là mới, vì gần đây, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cũng đã nêu ý kiến về một chính sách thuế áp dụng cho người mua căn nhà thứ hai và những chủ sở hữu bất động sản bỏ hoang. Mức thuế sẽ được điều chỉnh tăng dần theo thời gian mà người bán sở hữu tài sản.

Không chỉ có Việt Nam, nhiều quốc gia khác cũng đang phải đối mặt với thách thức trong việc điều chỉnh thị trường bất động sản. Việc sử dụng thuế như một công cụ để ngăn chặn đầu cơ đã trở thành một giải pháp phổ biến ở nhiều nơi.

Tại Anh, thuế mà người mua phải chi trả khi mua căn nhà lần đầu được tính theo hệ thống lũy tiến, dựa trên giá trị căn nhà. Các bất động sản có giá dưới 250.000 bảng sẽ được miễn thuế, trong khi đó, mức thuế sẽ tăng dần theo từng bậc giá, cụ thể là 5%, 10% và 12%.

Cách áp dụng thuế sẽ như sau:

Giá trị bất động sản

Mức thuế

0%: 250.001 - 925.000 bảng

5%: 925.001 - 1,5 triệu bảng

10%: Trên 1,5 triệu bảng

Nếu người dân sở hữu căn nhà thứ hai, họ sẽ phải đóng thêm 3% thuế so với các mức thuế nêu trên, dẫn đến các bậc thuế mới là 3%, 8%, 13% và 15%.

Ngoài ra, chủ sở hữu bất động sản tại Anh cũng cần trả thuế hội đồng hàng năm. Mức thuế này tùy thuộc vào từng địa phương và giá trị tài sản. Ví dụ, tại Westminster (London), chủ sở hữu nhà có giá trị 40.000 bảng phải trả gần 650 bảng tiền thuế hội đồng hàng năm, trong khi với những bất động sản giá hàng trăm nghìn bảng, mức thuế này có thể lên tới gần 2.000 bảng. Theo thông báo của chính phủ Anh, từ ngày 1/4/2025, nếu mua thêm căn nhà thứ hai, thuế hội đồng có thể được tăng lên gấp đôi.

Singapore, cũng như Anh, đang sử dụng thuế để kiểm soát thị trường bất động sản. Theo quy định của nước này, khi mua căn nhà thứ hai, người dân và doanh nghiệp phải trả thuế trước bạ bổ sung (Additional Buyer's Stamp Duty).

Cụ thể, công dân Singapore sẽ phải trả 20% thuế cho căn nhà thứ hai và 30% cho căn nhà thứ ba. Còn thường trú nhân (PR) sẽ chịu mức thuế 30% và 35% tương ứng, trong khi người nước ngoài và các tổ chức bất động sản sẽ bị áp thuế từ 35% đến 65% cho mọi giao dịch. Mức thuế này đã được điều chỉnh từ tháng 4/2023, cao hơn so với mức cũ trong giai đoạn từ tháng 12/2021 đến tháng 4/2023.

Tại Hàn Quốc, chính phủ cũng áp dụng thuế cho những chủ sở hữu nhiều nhà có tổng giá trị trên 600 triệu won (gần 460.000 USD). Chính sách thuế này đã có từ năm 2005 và được điều chỉnh căn cứ trên tình hình thị trường. Trong bối cảnh giá nhà gia tăng mạnh, vào tháng 7/2020, chính phủ Hàn Quốc đã thông báo tăng thuế lên tới 1,2-6% cho những ai sở hữu từ 3 căn nhà trở lên hoặc 2 căn ở các khu vực có tình trạng đầu cơ cao như Seoul.

Đối với nhà ở bỏ hoang, Canada đã áp dụng mức thuế 1% đối với các căn nhà không được sử dụng hoặc sử dụng không hết công suất (Underused Housing Tax). Mặc dù vậy, thuế này chủ yếu áp vào người nước ngoài hoặc các tổ chức tài chính.

Một số tỉnh tại Canada như Vancouver và Toronto cũng đưa ra thuế đối với các căn nhà bỏ không nhằm tạo điều kiện cho thị trường bất động sản phát triển. Ở Vancouver, mức thuế nhà bỏ không được áp dụng từ năm 2017 nhằm giảm giá nhà, trong khi tại Toronto, mức thuế này đã được điều chỉnh lên 3% từ năm 2023.

Tại Anh, nếu các căn nhà bị bỏ hoang ít nhất một năm, sẽ có thuế hội đồng bổ sung được áp dụng. Mức thuế sẽ tăng lên gấp 4 lần so với mức thông thường nếu căn nhà bị bỏ trống ít nhất 10 năm.

Liên quan đến việc bán nhà trong thời gian sở hữu ngắn, Hàn Quốc đã tăng thuế lên 70% với những người bán nhà trong vòng một năm sau khi mua. Mặt khác, tại Pháp, người dân sẽ được giảm thuế nếu sở hữu nhà lâu dài. Mức thuế thặng dư vốn (capital gain tax) tại đây là 19%, tuy nhiên tùy theo thời gian sở hữu, mức thuế này sẽ được giảm đáng kể.

Mặc dù nhiều quốc gia đang áp dụng thuế như một công cụ để điều tiết thị trường bất động sản, một số nơi như Trung Quốc vẫn chưa thực hiện chính sách này. Ý tưởng áp thuế đối với người sở hữu nhà đã được đề xuất lần đầu vào năm 2003, nhưng đến nay vẫn chưa được hiện thực hóa. Chính phủ nước này lo ngại rằng việc đánh thuế có thể làm giảm giá trị bất động sản và nhu cầu nhà ở, ảnh hưởng tới tài sản của các hộ gia đình và triển vọng cho các dự án bất động sản trong tương lai.