Đề xuất tăng tỷ lệ đất quy hoạch dành cho giao thông

Trong phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn ra vào chiều ngày 10/10, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân đã trình bày tờ trình về các chính sách tài khóa và tiền tệ nhằm thúc đẩy các dự án hạ tầng giao thông và năng lượng. 

Kể từ năm 2021, những dự án này đã phát triển mạnh mẽ, trong đó có nhiều dự án không nằm trong danh mục Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Hiện tại, Đảng Trung ương đã phê duyệt việc đầu tư cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với diện tích đất sử dụng lên tới 10.827 ha. Những dự án này dự kiến sẽ gia tăng nhu cầu sử dụng đất cho các công trình hạ tầng then chốt của quốc gia.

Quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất quốc gia đã được Quốc hội thông qua theo Nghị quyết số 39/2021. Tuy nhiên, nhu cầu sử dụng đất tại nhiều địa phương hiện đã thay đổi so với mức phân bổ ban đầu. Vì thế, nhiều chỉ tiêu sử dụng đất theo Nghị quyết này giờ đây không còn phù hợp với thực tế. Nếu không được điều chỉnh, các chỉ tiêu cũ sẽ hạn chế khả năng sử dụng một số loại đất, gây khó khăn cho việc triển khai các dự án quan trọng quốc gia.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh rằng Chính phủ cần xem xét và tính toán lại nhu cầu sử dụng đất phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội sao cho hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả. Những biến động trong tình hình thế giới và đại dịch Covid-19 đã cho thấy an ninh lương thực cần được đặt lên hàng đầu. Ông khẳng định: "Chúng ta cần gìn giữ đất trồng lúa dù lợi ích kinh tế không cao, vì đây là vấn đề an ninh lương thực của quốc gia và cũng là của quốc tế."

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Lê Tấn Tới đã chỉ ra rằng tại Long An và Cần Thơ, đất trồng lúa vẫn chiếm tỷ lệ lớn, nhưng việc sử dụng lại chưa đạt hiệu quả như mong đợi. Nhiều địa phương có tỷ lệ đất trồng lúa lớn đang gặp khó khăn trong phát triển công nghiệp, ảnh hưởng tới hoạt động kinh tế - xã hội.

Ông Tới đề xuất rằng Chính phủ cần nghiên cứu và điều chỉnh việc phân bổ đất trồng lúa tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long sao cho phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời cần cân nhắc tới các khu vực khác như Bắc Bộ, Trung Bộ và tỷ lệ toàn quốc. Đặc biệt tại Đồng bằng sông Cửu Long, quy hoạch đất trồng lúa cần gắn liền với phát triển công nghiệp và các lĩnh vực khác một cách hợp lý.

Trong phần giải trình của mình, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã nhấn mạnh rằng với kết luận của Bộ Chính trị về dự án đường sắt tốc độ cao, nhu cầu sử dụng đất giao thông quốc gia sẽ gia tăng. "Chúng ta không thể lấy đất từ nơi khác ngoài 3,5 triệu ha đất nông nghiệp và 15,6 triệu ha đất lâm nghiệp. Đã đến lúc cần điều chỉnh và tối ưu hóa việc sử dụng đất," ông nhấn mạnh, đồng thời cho biết Chính phủ sẽ làm rõ quan điểm về việc phân bổ đất lúa để đảm bảo an ninh lương thực.

Vào tháng 11/2021, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về quy hoạch sử dụng đất quốc gia giai đoạn 2021-2030, với tầm nhìn đến năm 2050 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2021-2025. Theo đó, Quốc hội đã quyết định giữ lại hơn 3,5 triệu ha đất trồng lúa cho đến năm 2030, trong đó cho phép chuyển đổi linh hoạt 300.000 ha giữa các loại cây trồng và vật nuôi.

Đến năm 2030, tổng diện tích đất rừng phòng hộ sẽ đạt khoảng 5,2 triệu ha; đất rừng đặc dụng là 2,45 triệu ha; đất rừng sản xuất 8,1 triệu ha; đất khu kinh tế 1,6 triệu ha; đất khu công nghệ cao 4.000 ha; và đất đô thị sẽ đạt 2,9 triệu ha.