Đề xuất hơn 84.000 tỷ đồng xây đường sắt đô thị Thủ Thiêm - Long Thành

Bộ Giao thông Vận tải vừa có đề xuất gửi đến UBND TP HCM, tỉnh Đồng Nai cùng các bộ, ngành liên quan nhằm thu thập ý kiến về dự án đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành. Các nội dung lấy ý kiến bao gồm tính chất cấp thiết của dự án, quy hoạch tuyến đường, nhu cầu quỹ đất, phương án kết nối các ga và giải pháp giải phóng mặt bằng.

Trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, liên danh tư vấn TEDI - TEDIS đã đưa ra đề xuất cho tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành với tổng chiều dài 48,2 km, trong đó chiều dài của tuyến chính là 41,8 km. Đoạn đi qua TP HCM dài 11,7 km và đoạn qua tỉnh Đồng Nai dài 30,8 km, kèm theo một đoạn đường dẫn vào depot Cẩm Đường dài 4,4 km.

Tuyến đường này sẽ phục vụ cho việc vận chuyển hành khách với khối lượng lớn (MRT), được thiết kế với tốc độ 120 km/h, và tốc độ tối đa khi tàu vận hành là 110 km/h trên tuyến chính cũng như 80 km/h trong đường hầm.

Tuyến bắt đầu từ ga Thủ Thiêm (phường An Phú, TP Thủ Đức), đi về bên trái đường vành đai 3 TP HCM, băng qua sông Đồng Nai và rẽ trái tại khu vực giao cắt với tỉnh lộ 25B. Đến xã Long An, huyện Long Thành, tuyến sẽ đi ngầm và sau khi vượt qua giao cắt khác mức quốc lộ 51 thì tiếp tục đi theo hành lang của đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, vào giữa giải phân cách của đường trục số 1 vào Cảng hàng không quốc tế Long Thành (huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai). Depot sẽ được xây dựng tại xã Cẩm Đường, huyện Long Thành.

Tuyến đường sắt này sẽ có 20 ga với 16 ga trên cao và 4 ga ngầm ở khu vực gần sân bay Long Thành. Dự án sẽ được phân biệt thành 2 depot, bao gồm depot Cẩm Đường có diện tích khoảng 21,4 ha và depot Thủ Thiêm phục vụ cho việc đỗ tàu và bảo trì với diện tích 1,2 ha tại ga Thủ Thiêm.

Trong giai đoạn từ 2035 đến 2045, tuyến sẽ sử dụng 9 đoàn tàu 4 toa, giai đoạn 2045-2055 sẽ có 28 đoàn tàu 4 toa, và sau năm 2055 sẽ là 31 đoàn tàu 6 toa. Đoàn tàu được đề xuất sử dụng công nghệ động lực phân tán, tương tự như công nghệ của dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Dự kiến tổng mức đầu tư cho dự án đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành (không tính lãi vay) là 84.752 tỷ đồng (khoảng 3,454 tỷ USD). Trong đó, chi phí cho công tác giải phóng mặt bằng và hỗ trợ tái định cư là 5.504 tỷ đồng. Đơn vị tư vấn đã đề xuất sử dụng vốn ngân sách nhà nước, huy động trái phiếu để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, đầu tư xây dựng và vay vốn ODA để mua sắm phương tiện và thẻ vé.

Nếu được các cấp có thẩm quyền phê duyệt, dự án dự kiến sẽ được triển khai từ cuối năm 2026 đến năm 2029 và đưa vào khai thác thương mại vào năm 2030.

Hiện tại, hệ thống kết nối giữa sân bay Long Thành và trung tâm TP HCM chủ yếu dựa vào tuyến cao tốc Long Thành - Dầu Giây, hiện đang quá tải. Trong khi đó, các dự án đường bộ khác như Bến Lức - Long Thành và Biên Hòa - Vũng Tàu vẫn đang trong quá trình triển khai. Theo kinh nghiệm quốc tế, việc kết nối các cảng hàng không quốc tế cách xa trung tâm là rất cần thiết với một tuyến đường sắt đô thị khối lượng lớn. Tại hành lang TP HCM - Long Thành, khu vực đã có sự đô thị hóa cao với nhiều khu dân cư, khu công nghiệp, nên việc đầu tư tuyến đường sắt dọc hành lang là cực kỳ quan trọng.

Dự án này đã được đưa vào quy hoạch xây dựng mạng lưới đường sắt giai đoạn 2021-2030, với tầm nhìn đến năm 2050. Đến năm 2030, khu vực phía Nam sẽ có 4 tuyến đường sắt, bao gồm Biên Hòa - Vũng Tàu dài 84 km, tuyến TP HCM - Cần Thơ từ ga An Bình đến ga Cái Răng dài 174 km, tuyến TP HCM - Lộc Ninh từ ga Dĩ An đến cửa khẩu Hoa Lư dài 128 km, và tuyến Thủ Thiêm - Long Thành phục vụ hành khách dài khoảng 38 km.