Tìm "lối thoát" cho các khu tái định cư bỏ hoang nhiều năm

Tại Hà Nội và TP.HCM, hàng nghìn căn hộ tái định cư rơi vào tình trạng bỏ hoang nhiều năm qua, trong khi nhu cầu nhà ở vẫn rất lớn và nguồn cung đang thiếu hụt trầm trọng. Điều này tạo nên một nghịch lý lãng phí, đặt ra câu hỏi làm thế nào để giải quyết tình trạng nhà tái định cư không có người ở.

Hiện tại, Hà Nội có tới 174 dự án chung cư tái định cư, trong đó có 9 dự án với khoảng 2.500 căn hộ vẫn chưa được sử dụng. Nhiều dự án khác vẫn đang dở dang và chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ xuống cấp, dẫn đến sự lãng phí cả tài nguyên đất và ngân sách nhà nước.

Theo quy định của Luật Nhà ở 2013, người dân bị thu hồi đất có quyền được bồi thường nhà ở, đất ở hoặc tiền bồi thường. Tuy nhiên, nhiều năm qua, cơ chế bồi thường và quy hoạch không theo kịp nhu cầu thực tế, cùng với chất lượng xây dựng kém và thiếu tiện ích cơ bản đã khiến nhà tái định cư không thu hút được người dân. Chưa kể, nhiều chung cư sau một thời gian ngắn đã xuống cấp nghiêm trọng, kéo theo nguy cơ không đảm bảo an toàn cho cư dân.

Chẳng hạn, khu nhà A6 tại phường Trung Hòa, Cầu Giấy được đưa vào sử dụng từ năm 2010 nhưng đến nay đã xuất hiện nhiều vấn đề nghiêm trọng như thấm dột, tường bong tróc và xuống cấp trầm trọng, khiến cho người dân thường xuyên lo lắng về an toàn.

Để giải quyết vấn đề căn hộ tái định cư bỏ hoang, các chuyên gia quản lý đô thị nhận định, nhiều dự án mặc dù tọa lạc ở vị trí đắc địa nhưng lại không đáp ứng tiêu chuẩn về chất lượng xây dựng và tiện ích. Do đó, đã gây ra sự lãng phí tài sản nhà nước và không thu hút được sự quan tâm từ người dân.

Trong bối cảnh nguồn cung nhà ở xã hội và giá nhà ở tăng cao, việc hàng ngàn căn hộ tái định cư không có người ở đặt ra yêu cầu cấp bách phải tìm ra giải pháp hiệu quả cho nguồn cung này. Việc chuyển đổi công năng của các dự án tái định cư thành nhà ở xã hội hoặc đưa ra đấu giá có thể là một trong những giải pháp thiết thực.

Khu tái định cư Trần Phú ở Hoàng Mai, Hà Nội, với hai tòa nhà 9 và 15 tầng hoàn thiện từ năm 2018 nhưng vẫn trong tình trạng bỏ không, đáng ngại hơn là dự án này chỉ giải quyết một phần nhỏ nhu cầu tái định cư hiện tại.

Theo Ths. Nguyễn Văn Đỉnh, chuyên gia pháp lý đầu tư bất động sản, việc bố trí tái định cư hiện nay chưa được thực hiện tốt. Các dự án thường được xây dựng xa khu vực dân cư và thiếu hạ tầng, dẫn đến khó khăn trong việc thu hút người dân đến sinh sống.

Ông Đỉnh đưa ra giải pháp chuyển đổi các dự án nhà ở tái định cư thành nhà ở xã hội hoặc thương mại, xem đó như một biện pháp tạm thời để khắc phục tình trạng căn hộ bỏ không. Tuy nhiên, hầu hết những căn hộ này đã xuống cấp và thiếu nhiều tiện nghi cần thiết, gây khó khăn trong việc thu hút cư dân mới.

Một ý kiến khác từ ông Phạm Thanh Tùng, Chánh văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam, đã đề xuất hai hướng giải quyết: một là cải tạo thành nhà ở xã hội, hai là nâng cấp thành nhà ở cao cấp hơn, đồng thời nhấn mạnh đến tầm quan trọng của hạ tầng các khu tái định cư.

Việc chuyển đổi nhà tái định cư sang nhà ở xã hội sẽ giúp giải quyết tình trạng lãng phí, đồng thời đáp ứng nhu cầu nhà ở đang gia tăng. Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý cần làm tốt công tác tham vấn cộng đồng và đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng công trình trong các dự án tái định cư để tránh những sai lầm trong quá trình triển khai.