Lý do gần 180 dự án chậm tiến độ sử dụng đất ở TPHCM

UBND TPHCM đã báo cáo cho Bộ Tài nguyên và Môi trường về tiến độ thực hiện Luật Đất đai năm 2024 cũng như tình hình xử lý các dự án không sử dụng đất đúng kế hoạch. Mới đây, thành phố ghi nhận có 176 dự án đất đai cần điều chỉnh hoặc hủy bỏ do không tuân thủ kế hoạch sử dụng đất hàng năm theo quy định, từ đó ảnh hưởng đến quyền lợi của những người đang sử dụng đất theo Luật Đất đai năm 2013.

Để giải quyết các vấn đề này, Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM đã chỉ đạo cho các quận, huyện thành phố tiến hành làm việc với các chủ đầu tư nhằm rà soát và đánh giá tình hình thực hiện dự án, từ quá trình lập và phê duyệt dự án đầu tư đến tiến độ thu hồi đất và bồi thường giải phóng mặt bằng.

Qua khảo sát tại 19 quận huyện, TPHCM đã phát hiện 112 dự án không đưa đất vào sử dụng đúng thời hạn. Trong số này, 97 dự án đã được thanh tra và kiểm tra, nhưng các kết luận thanh tra lại không chỉ rõ hành vi vi phạm của các chủ đầu tư liên quan đến việc không đưa đất vào sử dụng, dẫn đến việc chưa có cơ sở xử lý các dự án này.

Vì lý do đó, UBND TPHCM vẫn chưa thực hiện biện pháp xử lý đối với các dự án chậm tiến độ mà giao cho các sở, ban ngành và UBND các địa phương theo dõi để giải quyết theo quy định pháp luật.

Thành phố cũng nhấn mạnh rằng trong quá trình phát triển, nhiều khu đô thị lớn đã được hình thành. Bên cạnh đó, quy định pháp lý về đất đai và đầu tư thường xuyên thay đổi, tạo ra nhiều khó khăn trong việc thực hiện các thủ tục quản lý đất đai.

Thực tế, việc bồi thường và giải phóng mặt bằng thường kéo dài, trong khi giá đất biến động không ngừng. Do đó, các dự án nếu kéo dài sẽ gặp khó khăn trong việc đạt được thỏa thuận bồi thường, giải phóng mặt bằng. Riêng một số chủ đầu tư cũng gặp trở ngại về tài chính, năng lực thực hiện, khiến cho tiến độ dự án bị chậm lại.

UBND TPHCM cho biết Luật Đất đai hiện tại chỉ quy định về xử lý các dự án được Nhà nước giao đất và cho thuê đất chậm tiến độ, trong khi không có quy định nào về xử lý các dự án mà các nhà đầu tư tự chuyển mục đích sử dụng đất.

Ngoài ra, các dự án mà Nhà nước giao đất chủ yếu phục vụ công trình công cộng với nguồn vốn ngân sách, còn những dự án có chuyển mục đích sử dụng đất lại áp dụng vốn ngoài ngân sách. Điều này dẫn đến việc luật đất đai không có chế tài cụ thể cho các dự án chậm triển khai, gây lãng phí nguồn lực và làm mất cân bằng thị trường bất động sản.

Hơn nữa, các dự án đầu tư thường phải tuân theo nhiều bộ luật khác nhau (như Luật Đầu tư, Luật Nhà ở), vì vậy việc thực hiện và áp dụng quy định gặp nhiều khó khăn.

Dù công tác rà soát vẫn diễn ra thường xuyên, song vẫn còn rất nhiều khó khăn, vướng mắc trong việc phân loại và tham mưu xử lý. Nguyên nhân lớn là do tiến trình lập, thẩm định, và phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hàng năm vẫn chưa kịp thời theo quy định. Đồng thời, việc chuyển đổi chức năng sử dụng đất ở một số khu vực cũng không nhanh chóng, dẫn đến sự không nhất quán giữa chức năng sử dụng ở thực tế và quy hoạch sử dụng đất. Việc đưa vào kế hoạch đất hàng năm những dự án thiếu tính khả thi cũng gây ra nhiều trở ngại cho tiến độ thực hiện dự án và công tác giao đất, cho thuê hoặc chuyển mục đích sử dụng đất.