Làm rõ những vướng mắc của thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội

Thông tin trong dự thảo báo cáo giám sát về việc thực thi chính sách và pháp luật liên quan đến quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội trong giai đoạn 2015 – 2023 đang được Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội hoàn tất.

Kết quả giám sát cho thấy thị trường bất động sản đã có sự phát triển đáng kể từ năm 2015 đến 2023 với quy mô thị trường ngày càng tăng, số lượng và quy mô các dự án đa dạng, cùng với sự tham gia của nhiều chủ thể khác nhau. Hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực bất động sản đã đóng góp quan trọng vào sự tăng trưởng kinh tế và ngân sách của chính phủ ở các địa phương, đồng thời cung cấp nguồn nhà ở đáp ứng nhu cầu của người dân.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, thị trường bất động sản và công tác quản lý vẫn bộc lộ nhiều hạn chế. Sự phát triển nhanh chóng nhưng cơ cấu sản phẩm chưa thật sự hợp lý. Giá nhà ở tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM đã tăng cao vượt xa thu nhập trung bình của hộ gia đình, điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro về an sinh xã hội.

Nhiều dự án bất động sản gặp rắc rối pháp lý khiến cho khách hàng không thể nhận được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản gắn liền với đất.

Trong lĩnh vực nhà ở xã hội, nhiều gói tín dụng ưu đãi đã được triển khai nhằm hỗ trợ vay vốn cho những đối tượng cần được hỗ trợ, bao gồm cả doanh nghiệp và hợp tác xã tham gia vào xây dựng nhà ở xã hội. Tuy nhiên, nguồn cung nhà ở xã hội vẫn còn bị hạn chế, trong khi tình trạng dư thừa quỹ đất ở và nhà ở thương mại cùng với sự thiếu hụt quỹ đất cho nhà ở xã hội vẫn chưa được giải quyết triệt để.

Giá nhà ở xã hội trung bình vẫn còn cao so với thu nhập của người thụ hưởng. Công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này vẫn tồn tại nhiều vấn đề cần cải thiện. Việc bố trí quỹ đất độc lập để phát triển nhà ở xã hội ở nhiều địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu và mục tiêu đặt ra.

Dựa trên thực trạng này, các thành viên Đoàn giám sát đề xuất cần làm rõ hơn mối quan hệ giữa các luật như Luật Nhà ở, Luật Đất đai và Luật Kinh doanh bất động sản vừa có hiệu lực, nhằm tạo điều kiện pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của nhà ở xã hội. Các đại biểu cũng đề nghị cần bổ sung thêm số liệu chính xác, cụ thể về những kết quả trong công tác quản lý thị trường bất động sản.

Cần giám sát chặt chẽ việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành trong quản lý thị trường bất động sản và nhà ở xã hội để bảo đảm hiệu quả, đồng bộ và thống nhất trong các văn bản hướng dẫn thi hành.

Đặc biệt, một số đại biểu cho rằng các tồn tại hiện nay gắn liền với trách nhiệm của các địa phương và các cơ quan, bộ ngành liên quan. Khi đề xuất giải pháp cần làm rõ trách nhiệm của từng đơn vị, không nên quy định một cách chung chung để tránh khó khăn trong quá trình thực hiện.

Theo ông Nguyễn Đức Hải, Phó Chủ tịch Quốc hội, trong thời gian qua, Đoàn giám sát đã hoàn tất công việc tại 12 địa phương. Quốc hội đã chọn chuyên đề giám sát này trong bối cảnh luật liên quan đến đất đai, nhà ở và kinh doanh bất động sản vừa được thông qua, có hiệu lực từ ngày 01/8/2024.

Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc chưa thể giải quyết ngay. Việc xây dựng Nghị quyết giám sát và các kết quả giám sát còn gặp nhiều thách thức, tuy nhiên, đây là đòi hỏi bắt buộc. Thời gian giám sát tính đến năm 2023, song khi các luật đi vào thực hiện sẽ còn phát sinh nhiều vấn đề liên quan đến định giá đất, quyền đấu giá, quyền sử dụng đất ở các địa phương.

Một trong những mục tiêu chính của giám sát là làm rõ và đánh giá các kết quả đạt được cũng như những khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực bất động sản và phát triển nhà ở xã hội.

“Cần làm rõ những vấn đề đã được giải quyết khi Quốc hội thông qua 3 luật vừa qua, các nội dung nào còn thiếu văn bản hướng dẫn và những phần nào thuộc thẩm quyền của Quốc hội để tiếp tục kiến nghị sửa đổi, bổ sung luật cho phù hợp,” Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.