Giao dịch đất đai nghẽn khiến TP HCM thu ngân sách giảm

03/12/2024 - 09:46

Chậm trễ trong việc phát hành bảng giá đất điều chỉnh đã dẫn đến tình trạng giao dịch đất đai bị cản trở, khiến doanh nghiệp chưa thể hồi phục. Hệ quả là tổng thu ngân sách của TP HCM giảm, đứng sau Hà Nội trong bảng xếp hạng thu ngân sách.

Giao dịch đất đai nghẽn khiến TP HCM thu ngân sách giảm - ảnh 1

Thông tin này được Thứ trưởng Tài chính Lê Tấn Cận đưa ra trong buổi làm việc giữa Đảng đoàn Quốc hội và Ban thường vụ Thành ủy TP HCM vào sáng 5/10.

Theo số liệu thống kê, trong 9 tháng đầu năm, tổng thu ngân sách của TP HCM ước tính đạt 371.307 tỷ đồng, tương ứng với 76,9% dự toán và tăng 14,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, Hà Nội ghi nhận thu ngân sách đạt 376.430 tỷ đồng, đạt 92,1% dự toán, tăng 22,2% so với cùng kỳ.

Ông Trần Thanh Mẫn, Chủ tịch Quốc hội, cho biết đây là lần đầu tiên Hà Nội vượt TP HCM về thu ngân sách. Ông cũng nhấn mạnh rằng TP HCM là một thành phố năng động, giữ vai trò cửa ngõ quan trọng trong việc kết nối khu vực và thế giới, và cả nước kỳ vọng thành phố này sẽ phát triển mạnh mẽ hơn để đóng góp cho ngân sách quốc gia. Ông Mẫn nêu rõ cần phải lý giải cụ thể nguyên nhân giảm thu ngân sách để tìm ra giải pháp thích hợp.

Trả lời Chủ tịch Quốc hội, Thứ trưởng Lê Tấn Cận cho biết Hà Nội và TP HCM đã luôn là hai địa phương dẫn đầu về thu ngân sách trong cả nước nhiều năm qua. Dự kiến cho năm 2024, số thu ngân sách của TP HCM sẽ cao hơn Hà Nội khoảng 30.000 tỷ đồng, tuy nhiên, trong 9 tháng năm 2023, TP HCM lại thu ít hơn.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng suy giảm thu ngân sách ở TP HCM liên quan đến lĩnh vực đất đai và sự phục hồi kinh tế sau dịch. Thứ trưởng Tài chính phân tích rằng trong 9 tháng qua, tiền thu từ đất đai tại Hà Nội đạt gần 33.000 tỷ đồng, trong khi TP HCM chỉ ghi nhận khoảng 5.900 tỷ đồng, tức là thấp hơn khoảng 27.000 tỷ đồng.

Giao dịch đất đai nghẽn khiến TP HCM thu ngân sách giảm - ảnh 2

Bên cạnh đó, tình trạng giao dịch đất đai bị ngưng trệ đã ảnh hưởng đến các khoản thuế từ giao dịch, chuyển nhượng, chuyển quyền và thuế VAT, dẫn đến chênh lệch trong việc thu ngân sách giữa TP HCM và Hà Nội.

Nguyên nhân thứ hai liên quan đến quá trình phục hồi kinh tế của doanh nghiệp sau đại dịch. TP HCM hiện có gần 280.000 doanh nghiệp, trong khi Hà Nội chỉ dưới 200.000 doanh nghiệp. Ông Cận cho biết sự phục hồi của doanh nghiệp tại Hà Nội diễn ra tốt hơn so với TP HCM, thể hiện qua tình hình kê khai thuế.

Mặc dù gặp khó khăn và giảm thu ngân sách so với Hà Nội, nhưng Thứ trưởng Tài chính vẫn tin tưởng TP HCM sẽ hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách được giao và dự kiến sẽ vượt 2% kế hoạch. Theo kế hoạch, TP HCM sẽ công bố bảng giá đất điều chỉnh trước ngày 15/10, từ đó tạo cơ hội cho thành phố có những triển vọng phát triển tốt hơn, đảm bảo nguồn thu ngân sách.

TP HCM đang lên kế hoạch ban hành bảng giá đất điều chỉnh áp dụng từ ngày 1/8 khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực. Tuy nhiên, việc điều chỉnh này đối mặt với nhiều phản ứng trái chiều, khi người dân lo lắng về mức tăng đột biến giá đất tại các khu vực, đặc biệt là ở các huyện ngoại thành.

Theo dự thảo bảng giá điều chỉnh, nhiều khu vực dự kiến sẽ có mức tăng trung bình từ 5-10 lần. Đáng chú ý, một số vùng ngoại thành và vùng ven có thể bị điều chỉnh giá tăng từ 15-50 lần so với hiện tại. Mặc dù vậy, các cơ quan chức năng khẳng định mức giá này vẫn chỉ tương đương 70% giá thị trường.

Do chưa có bảng giá điều chỉnh, hàng nghìn hồ sơ đất đai bị tồn đọng do gặp khó khăn trong khâu tính thuế. Ngày 21/9, UBND TP HCM đã cho phép tiếp tục sử dụng bảng giá đất hiện hành để tính thuế cho các hồ sơ phát sinh từ ngày 1/8 trong khi chờ ban hành bảng giá mới. Đến ngày 29/9, Cục Thuế TP HCM đã xử lý hơn 14.300 hồ sơ thuế đất, chiếm 90% tổng số hồ sơ còn lại từ 1/8.