Đột phá phân cấp, phân quyền: 'Gỡ vướng' nhà ở xã hội

Quy trình phê duyệt dự án đầu tư nhà ở xã hội (NƠXH) tại TPHCM thường kéo dài từ 1 đến 2 năm do cần phải thu thập ý kiến từ 10 cơ quan khác nhau. Điều này dẫn đến việc tiến độ thực hiện các dự án bị chậm lại. Để khắc phục tình trạng này, TPHCM đang xem xét việc hợp nhất ba bước thủ tục đầu tư, từ đó rút ngắn thời gian cấp phép xây dựng cho các dự án.

Dự án NƠXH MR1 ở Khu dân cư Tân Thuận Tây, quận 7, dù đã được khởi công từ tháng 8 năm 2022 và có quy mô khoảng 7.000m2 với 712 căn hộ, nhưng đến hiện tại vẫn chưa có hoạt động thi công nào. Tình trạng tương tự xảy ra với một dự án NƠXH tại TP Thủ Đức, chỉ mới được thi công phần móng nhưng lại chưa thể triển khai tiếp.

Nguyên nhân của sự chậm trễ chủ yếu tập trung vào các vấn đề phát sinh trong thủ tục chấp thuận, điều chỉnh dự án, đặc biệt liên quan đến quy hoạch. Hiện khu vực xây dựng của dự án NƠXH MR1 vẫn đang là bãi đất trống, được sử dụng tạm thời để đỗ xe và lưu trữ vật liệu xây dựng.

Cùng lúc, vào cuối tháng 8 năm 2022, Sở Xây dựng phối hợp với Công ty Dragon Village làm lễ động thổ cho dự án NƠXH Dragon E-Home tại TP Thủ Đức, với quy mô 19.000m2 và 764 căn hộ. Tuy nhiên, dự án này vẫn chưa hoàn thiện về mặt pháp lý, vì vậy chưa thể triển khai xây dựng. Đại diện chủ đầu tư cho biết các thủ tục đầu tư cho NƠXH rất phức tạp và bao gồm nhiều bước như phê duyệt quy hoạch chi tiết và xác nhận đối tượng mua nhà.

Hiện nay, TPHCM có nhiều dự án NƠXH khác đang gặp phải vấn đề về pháp lý, dẫn đến sự phát triển của loại hình này trong thành phố diễn ra chậm chạp. Tính đến tháng 8 năm 2024, chỉ có duy nhất một dự án NƠXH Lê Thành Tân Kiên được động thổ, mặc dù mục tiêu đề ra cho giai đoạn 2021-2030 là phát triển từ 69.700 đến 93.000 căn nhà. Thực tế cho thấy, tiến độ phát triển NƠXH tại TPHCM vẫn còn xa so với kế hoạch đã định.

Để cải thiện tình hình, các doanh nghiệp trong lĩnh vực NƠXH cho rằng cần có sự phân cấp mạnh mẽ hơn cho các địa phương. Ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty Bất động sản Lê Thành, nhấn mạnh rằng mức lợi nhuận dự kiến chỉ 10% là không đủ hấp dẫn khi các thủ tục mất rất nhiều thời gian. Do đó, nhiều nhà đầu tư không hứng thú tiếp tục tham gia vào các dự án NƠXH.

Ông Nghĩa đề xuất cần có quy định rõ ràng hơn trong quá trình hậu kiểm và đảm bảo rằng quy trình thủ tục đơn giản để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tham gia.

Chủ tịch Tập đoàn Hoàng Quân, ông Trương Anh Tuấn, kiến nghị duy trì lãi suất ưu đãi cho vay người mua NƠXH ở mức 4,8% như trước đây, giúp giảm bớt áp lực tài chính cho doanh nghiệp và người dân.

Tương tự, ông Trần Quốc Dũng, Phó tổng Giám đốc Tập đoàn Hưng Thịnh, thúc giục các cơ quan chức năng nhanh chóng xử lý các thủ tục đầu tư để giúp doanh nghiệp có thể tiếp cận quỹ đất và triển khai dự án NƠXH kịp thời.

Theo ông Nguyễn Văn Hoan, Phó trưởng Phòng Phát triển nhà và Thị trường bất động sản, TPHCM đã xác định phát triển NƠXH là một nhiệm vụ quan trọng tới năm 2030. Tuy nhiên, nhiều khó khăn trong quy trình đầu tư và pháp lý vẫn còn tồn tại, gây trở ngại cho các nhà đầu tư.

Ông Hoan cũng cho biết, quy trình chấp thuận đầu tư mất từ 1-2 năm do cần lấy ý kiến từ nhiều đơn vị. Để khắc phục, Sở Xây dựng đã đề xuất tích hợp ba bước thủ tục tại Sở Kế hoạch và Đầu tư, nhằm giảm bớt thời gian cần thiết.

Các chuyên gia bất động sản cho rằng, để đạt được mục tiêu phát triển NƠXH, chính quyền địa phương cần phải có kế hoạch và cơ chế phân quyền hợp lý, tạo điều kiện cho việc chuyển đổi quỹ đất công và phát triển hạ tầng.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM, nhận định rằng các quy định trong Luật Nhà ở sửa đổi 2023 cần phải được hoàn thiện hơn để giảm áp lực cho các doanh nghiệp tự đầu tư vào NƠXH mà không nhận được ưu đãi nào.

TPHCM hiện đang đối diện với những thách thức lớn trong phát triển NƠXH như quy hoạch xây dựng, thủ tục đất đai và xác định nghĩa vụ tài chính. Để giải quyết, thành phố đã đưa ra nhiều biện pháp nhằm thúc đẩy tiến độ triển khai dự án.

Trong nỗ lực thúc đẩy phát triển NƠXH, TPHCM đã thành lập tổ công tác đặc biệt nhằm làm việc trực tiếp với các chủ đầu tư, giải quyết các vấn đề tồn đọng liên quan đến đầu tư và quy hoạch, từ đó rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và đáp ứng tốt hơn cho nhu cầu của người dân.

TPHCM hy vọng sẽ vượt qua những trở ngại trong việc phát triển NƠXH, từ đó cải thiện điều kiện sống cho những người có thu nhập thấp và công nhân trên địa bàn thành phố.