Đại diện Bộ Tài chính nói về việc chuẩn bị tiền xây đường sắt cao tốc Bắc - Nam

Tại buổi tọa đàm với chủ đề "Đường sắt tốc độ cao – Thời cơ và thách thức" diễn ra vào chiều ngày 29/10, đại diện từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng Bộ Tài chính đã cung cấp thông tin chi tiết về dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Dự án lớn nhất trong lịch sử đầu tư công tại Việt Nam

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương nhấn mạnh rằng hiện đã có đủ cơ sở để triển khai dự án xây dựng tuyến đường sắt này. Đầu tiên, nhu cầu từ người dân cùng với sự cam kết từ hệ thống chính trị đã khẳng định mong muốn xây dựng một tuyến đường sắt tốc độ cao đạt tiêu chuẩn quốc tế. Mặc dù chúng ta đã có tuyến đường sắt cũ nhưng đoạn đường mới này sẽ đáp ứng tiêu chuẩn cao hơn, góp phần nâng cao khả năng kết nối.

Thứ hai, có nền tảng chính trị và thực tiễn vững chắc. Chúng ta đã nhận được các nghị quyết và kết luận từ Trung ương và Bộ Chính trị về việc phát triển tuyến đường sắt vào năm 2035. Đối với thực tiễn, quy hoạch tổng thể quốc gia cũng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện cơ sở hạ tầng, bao gồm cả tuyến đường sắt này, nhằm tạo ra bước đột phá về phát triển kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội.

Hiện tại, chúng ta đang ở giai đoạn đánh giá tính khả thi sơ bộ của dự án. Đã có dữ liệu ban đầu để đánh giá tác động của dự án đối với phát triển kinh tế - xã hội, được chia thành hai giai đoạn: thời gian xây dựng và thời gian đưa vào hoạt động. Cả hai giai đoạn đều ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

Lịch sử đầu tư công cho thấy đây là dự án quy mô lớn nhất từ trước đến nay với tổng chi phí dự kiến khoảng 70 tỷ USD. Đây là một con số đáng kể trong kế hoạch tài chính, dự kiến sẽ có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế trong suốt thời gian thi công dự án. Theo những đánh giá sơ bộ, nếu dự án được triển khai từ bây giờ cho đến năm 2035, dự tính sẽ làm tăng khoảng 0,97% GDP. Đây là một con số mang ý nghĩa lớn, góp phần thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế.

Công trình này sẽ có ảnh hưởng đến khoảng 7-8 lĩnh vực kinh tế khác nhau. Đầu tiên là ngành xây dựng, chiếm tỷ trọng lớn trong GDP bởi đây là một dự án có quy mô lớn.

Tiếp theo, tác động cũng sẽ đến các ngành phụ trợ liên quan như cung cấp vật liệu xây dựng, từ vật liệu thông thường đến các vật liệu đặc biệt như sắt thép cho đường ray.

Ngoài ra, dự án cũng ảnh hưởng đến các dịch vụ liên quan như tài chính, ngân hàng và huy động vốn.

Dự án này cũng sẽ tạo cơ hội phát triển đô thị, khi tuyến đường mở ra hơn 20 ga từ Bắc vào Nam, mỗi ga sẽ đi kèm với các khu đô thị, từ đó đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội.

Một điều không thể bỏ qua chính là việc tạo ra hàng triệu công ăn việc làm. Với quy mô lớn như vậy, sự huy động lực lượng lao động tham gia vào xây dựng cũng sẽ thu hút nguồn nhân lực lớn, từ đó tạo ra việc làm cho nhiều người. Bên cạnh đó, sự phát triển này còn tác động tích cực đến ngành vận tải, hướng tới việc hiện đại hóa hệ thống giao thông, tăng hiệu quả vận chuyển, thúc đẩy doanh thu và năng suất trong lĩnh vực này.

Giai đoạn thứ hai của dự án sẽ diễn ra sau khi đưa vào khai thác, và chắc chắn rằng khi hoạt động chính thức, dự án này sẽ gia tăng khả năng cạnh tranh của nền kinh tế bằng cách giảm chi phí logistics, tác động tích cực đến ngành công nghiệp sản xuất. “Chúng tôi đang đánh giá sơ bộ về tác động và chắc chắn sẽ có những số liệu cụ thể hơn trong thời gian tới, đồng thời sẽ cập nhật thường xuyên các thông tin phân tích chi tiết hơn,” theo ý kiến của Thứ trưởng Trần Quốc Phương.

Phương án tài chính đã sẵn sàng

Tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng đã có cuộc trao đổi về chuẩn bị nguồn lực tài chính cho dự án. Theo Thứ trưởng Bùi Văn Kháng, đây được xác định là một dự án trọng điểm quốc gia, và công tác chuẩn bị tài chính đã được thực hiện nhiều năm qua. Các bộ, ngành đã phối hợp chặt chẽ để đưa ra ba nhóm giải pháp điều hành tổng thể và bốn phương án huy động nguồn lực cần thiết.

Ba nhóm giải pháp điều hành bao gồm việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng, điều hành kinh tế xã hội linh hoạt để nâng cao thu ngân sách hàng năm; điều hành chính sách tài khóa linh hoạt nhằm tiết kiệm và chống lãng phí để tập trung cho đầu tư phát triển; và sửa đổi thể chế nhằm tháo gỡ các rào cản trong việc thu hút nguồn lực từ lĩnh vực tài chính đầu tư.

Bốn phương án huy động nguồn lực gồm: lập kế hoạch tài chính quốc gia 5 năm, tập trung vào ngân sách cho dự án quốc gia; huy động trái phiếu Chính phủ với mức lãi suất hợp lý; thu hút nguồn đầu tư trong nước, bao gồm hình thức hợp tác công tư; và huy động nguồn vốn ngoài nước với điều kiện ưu đãi hợp lý.

“Với ba giải pháp và bốn phương án huy động nguồn lực, chúng tôi tin tưởng rằng công tác chuẩn bị tài chính cho dự án đường sắt tốc độ cao đã sẵn sàng để đảm bảo nguồn lực tài chính với mức cao nhất, phù hợp với các kế hoạch và tiến độ thực hiện,” Thứ trưởng Bùi Văn Khắng nhấn mạnh.